Respublikasının füsunkar guşələrindən biri olan Laçın rayonu ölkəmizin cənub-qərbində, Kiçik Qafqazda yerləşir. Həm təbii sərvətlərlə zənginliyinə, həm iqliminin gözəlliyinə görə seçilən Laçın rayonu 1930-cu ildən inzibati ərazi vahidi statusu alıb. Rayonun ərazisi şimaldan Kəlbəcər, cənubdan Qubadlı, şərqdən Xocalı, Şuşa və Xocavənd rayonları, qərbdən isə Ermənistanla həmsərhəddir. Rayonun 1 şəhər, 1 qəsəbə, 125 kəndi vardır. Ümumi sahəsi 1835 kvadrat kilometri olan Laçın rayonu 72 min hektar yaylaq sahəsinə və 34 min hektar zəngin meşə massivinə malikdir. Relyefi dağlıq olan rayonun dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 700 metrdən 3600 metr arasında dəyişir. Ən yüksək dağ zirvəsi Qızılboğazın hündürlüyü 3594 metrdir. Bol su ehtiyatlarına malik olan rayonun ərazisindən axan Şəlvə və Minkənd çayları birləşərək Həkəri çayını (uzunluğu 113 km) yaradır ki, bu çay da Araz çayına qovuşur.

Laçın rayonu zəngin faydalı qazıntılarla, o cümlədən 3 filiz, 37 qeyri-filiz və inşaat materialları yataqları, civə, vermikulit, əlvan və üzlük daşları, sement xammalı və tikinti daşı yataqları ilə zəngindir. Burada sənaye əhəmiyyətli Gilgəzçay, Sarıbulaq, Narzanlı civə, Ahnəzər əlvan daşı, Qarabəyli, Dəlikdaş, Çorman və Narzanlı kimi vermikulit yataqları daha böyük ehtiyatlara malikdir.

Laçın rayonu 18 may 1992-ci ildə işğal olunub. Rayonun işğalını reallaşdıran düşmən qüvvələrinin böyük hissəsi Laçın dəhlizi vasitəsilə daxil olub. Laçın rayonu Şuşadan sonra işğala Daha ətraflı »

Qədim yaşayış məskənlərindən biri olan Kəlbəcərə 1930-cu il 8 avqust tarixində inzibati rayon statusu verilmişdir. İşğala qədər rayonun əhalisi 88 300 nəfər təşkil edirdi. Rayonun ərazisi 3054 kv. km. təşkil edir. Rayonda 1 şəhər, 1 qəsəbə, 145 kənd və 55 inzibati ərazi dairəsi mövcud idi.

“Kəlbəcər” toponiminin mənşəyi qədim türk dilində (oykonimin ilkin forması Kevliçer kimi qəbul edilib) “çay üstündə qala” deməkdir. Yaşayış məntəqəsinin yerləşdiyi qayada Tərtərçay çayı boyunca cərgə ilə düzülmüş qədim süni mağaralar mövcuddur. Kəlbəcər ərazisində 30 min ildən çox tarixi olan qədim yaşayış məskənləri, 6 min il yaşı olan qaya təsvirləri, çöp şəkilli qədim türk əlifbası nümunələri aşkar edilib. Buradakı daş abidələr Şimali Azərbaycanda erkən dövr türklüyün, atəşpərəstliyin, xristianlığın, VII əsrdən isə İslamın yayıldığı dövrlərdə yaradılıb.

Kəlbəcər rayonu 1993-cü il 2 aprel tarixində Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir. İşğal nəticəsində 511 dinc sakin öldürülüb, 321 adam əsir götürülüb və itkin düşüb, həmçinin Kəlbəcərin 60 min nəfər əhalisi respublikanın 56 rayonunun 770 yaşayış məntəqəsində müvəqqəti məskunlaşmağa məcbur olub. Daha ətraflı »

Ağdam ölkəmizin qədim yaşayış məntəqələrindən biridir. Ağdam rayonu 1930-cu ildə yaradılıb. Sahəsi 1094 kvadrat km olan rayonun relyefi əsasən düzənlik, qismən dağlıqdır. Ağdam rayonu Azərbaycanın qədim, füsunkar təbiətli torpağı olan Qarabağın mərkəzində – Qarabağ dağ silsiləsinin şimal-şərq ətəklərində, Kür-Araz ovalığının qərbində yerləşir.

“Ağdam” sözü qədim türk dilində “kiçik qala” deməkdir. Uzaq keçmişdə bu ərazidə yaşamış türkdilli qəbilələr özlərini müdafiə etmək üçün əsasən kiçik qalalar tikirdilər. XVIII əsrin birinci yarısında Qarabağlı Pənahəli xan bu şəhərdə özü üçün ağ daşdan imarət tikdirmək barədə əmr verib. Həmin imarət uzun müddət ətraf kəndlərin sakinləri üçün bir növ oriyentirə çevrilib. Bu mənada “Ağdam” – günəş şüaları ilə nurlanmış işıqlı, ağ ev deməkdir. Rayonun ərazisində XX əsrin 50-ci illərindən başlayaraq aparılan arxeoloji tədqiqat işləri zamanı məlum olmuşdur ki, Ağdamın ərazisi qədim insanların yaşayış məskənlərindən biridir. Daha ətraflı »

Bütün yüksəkliklərdən ucada olan bir zirvə var: Şəhidlik zirvəsi. Hər kəsin qalxa bilməyəcəyi zirvə. Vətən, xalq yolunda qorxu nə olduğunu bilməyən, canını fəda etməkdən çəkinməyən cəsarətli, ləyaqətli insanlar bu ucalığa yüksələ bilirlər. Bu yüksəkliyə ucalanlar ölümləri ilə əbədilik qazanırlar. Şəhidlik Allah tərəfindən qismət edilmiş ömrü Vətənə, xalqa, gələcək nəsillərin xoşbəxtliyinə, firavanlığına bağışlamaqdır. Müqəddəs Quranımızda buyrulur ki, şəhidlik və qazilik peyğənbərlərdən sonra gələn adlardır.
Keçirdiyimiz hər gün tarixə dönür. Tarixə yazılan günlərin hamısı yaddaqalan olmur. Elə günlər var onlar unudulub gedir, elələri də var ki, onlar heç vaxt unudulmur, yaddan çıxmır. Belə günləri unudulmaz edən qəhrəmanlardandır şəhidlər. Bu dünyada hamımıza bəxş olunan bir ömür payı var. Ömür yolunu müəyyən müddət sonra başa vuracağıq. Bu mənada insanın bu dünyadakı həyatına ən gözəl şəkildə əlvida deməyinin adıdır şəhidlik!… Qərinələr, əsrlər keçməyinə baxmayaraq əsla xalq tərəfindən unudulmayan insanlardır şəhidlər. Daha ətraflı »

Tərtərdə şəhidlərin ruhu həmişə hörmətlə yad edilir, onların əziz xatirələrinə ehtiram əlaməti olaraq müxtəlif tədbirlər keçirilir anım günləri diqqət mərkəzində saxlanılır, şəhid ailələrinin qayğıları və problemləri vaxtaşırı öyrənilir, onların həlli prioritet vəzifə kimi qarşıya qoyulur.
Tərtər Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Müstəqim Məmmədov bu məsələyə daim önəm verir, şəhidlərin məzarlarını ziyarət edir, şəhərin küçələrinə Vətən uğrunda canını qurban vermiş igidlərin adlarının qoyulmasını, abidələrinin və xatirə bulaqlarının tikilməsini daim diqqət mərkəzində saxlayır.
Bu günlərdə Tərtər şəhidlərindən Abbasov Elvin Şamil oğlunun, Hüseynov Elnur Əhliman oğlunun, Surxayzadə Cahangir Hətəm oğlunun, Rzayev Ülfət Novruz oğlunun anım günləri keçirilib.
Mərasimdə Tərtər Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Müstəqim Məmmədov, hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri iştitak ediblər.

Tərtər Şəhər 3 saylı ümumi orta məktəbində şəhid Xəyal Aslanovun adının 6-cı sinifə verilməsi ilə bağlı tədbir keçirildi.
Əvvəlcə məktəbin tarix otağında şəhid Xəyal Aslanova həsr olunmuş guşənin açılışı oldu. Tədbiri sinif rəhbəri Kifayət Kərimova açdı və şəhid Xəyal Aslanovun 44 gün davam edən II Qarabağ müharibəsində göstərdiyi şücaətdən məlumat verdi. Sonra məktəbin şagirdlərinin ifasında Vətənpərvərlik mövzusunda şeirlər səsləndirildi. Şəhidin oğlu Umud tərəfindən “Xudayar təsnifi” səsləndirildi.
Tədbirdə şəhidin valideynləri, rayon təhsil şöbəsinin nümayəndəsi Gülxar Həsənova, məktəbin direktoru Dilşad Məmmədova və başqaları çıxış edərək şəhidlərimizin keçdiyi şərəfli yoldan və onların Vətən tarixinə yazdıqları Zəfər salnaməsindən söz açdılar. Tədbirin sonunda şəhidin övladları – Umud və Uğura məktəbin rəhbərliyi tərəfindən fəxri fərman və hədiyyə təqdim olundu.

                                                           ŞƏHİDİN ƏMANƏT ÖVLADI

Bəzən düşünürəm kaş insanın elə bir idrakı olaydı ki, doğulduğu gündən ölənədək olacaqlardan əvvəlcədən xəbər tutub həyatını öz gücü, ağılı ilə tənzimləyə bilərdi. Amma çox heyf! Əvvəli də, sonu da bilmək yalnız Allaha məxsusdur. Ömrü verən də, qisməti bölən də Odur. Alın yazısından yan keçmək olmur. Elə şəhid Məmmədov Elman Bəhman oğlunun alın yazısı kimi.
Elman Məmmədov 1991-ci ildə Borsunlu kəndində anadan olub. Qayğısız, şən keçən uşaqlıq illəri quş qanadlı oldu. Orta məktəb həyatı, sonra Vətənə xidmət borcu. Ötüb-keçən illərin hər biri xatirəyə çevrilirdi. Nə tez böyüdüyünü, ürəyinə Daha ətraflı »

İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələri ilə Ermənistan Silahlı Qüvvələri arasında, Şuşa şəhərinə nəzarəti əldə etmək uğrunda baş vermiş döyüş.
Şuşa və ətrafındakı dağlıq ərazi Qarabağ bölgəsindəki ən strateji əhəmiyyətli yerlərdən biridir, ümumiyyətlə bölgənin “döyünən ürəyi” adlandırılır. Şəhər XIX əsrin ortalarına qədər regionda yaşayan azərbaycanlı əhalinin mədəni və siyasi mərkəzi sayılırdı. Şuşa işğaldan azad edilənə qədər Erməni Həvari kilsəsinə bağlı Artsax Yeparxiyasının mərkəzi olmuş Qazançı kilsəsi şəhərdə yerləşdiyindən Şuşa ermənilər üçün dini əhəmiyyətə malikdir. Həmçinin, şəhər Qarabağda müdafiə onurğası rolunu oynayır, separatçılar tərəfindən paytaxt elan edilmiş Xankəndi şəhərini strateji Laçın dəhlizi vasitəsilə Ermənistanın Gorus Daha ətraflı »

                                            BASARKEÇƏR RAYONUNUN TARİXİ

Basarkeçər rayonu 1930-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. 1969-cu il iyunun 11-nə kimi Basarkeçər, həmin tarixdən sonra isə Vardenis rayonu adlandırılıb. Ərazisi 1151 km²-dir. Rayon mərkəzi Basarkeçər (dəyişdirilmiş adı Vardenis) rayonudur. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 168 km-dir.
Rayon ərazisində irili-xırdalı çoxlu dağ zirvələri və Göyçə gölünə tökülən çaylar vardır. Onlardan ən böyüyü Məzrə (dəyişdirilmş adı Masrik) çayıdır. Çaxırlı yaylası da bu rayon ərazisindədir.
1948–1951-ci illərdə rayon əhalisinin bir qismi Azərbaycan SSR-in ərazisinə köçürülmüşdür. Təkcə Zod kəndindən 100 ailə Xanlar (indiki Göy-göl rayonu) rayonunda məskunlaşdırılmışdır. Bu vaxt Basarkeçərin 37 kəndində 30-u azərbaycanlı, 5-i erməni, 2-si isə qarışıq kəndlər idi.
Basarkeçər rayonu həmçinin Azərbaycanın məşhur Daha ətraflı »

Basarkeçər rayonuna Ermənistanda “Vardenis rayonu” deyilir. Ancaq bu rayonun, bölgənin əsl adı Basarkeçərdir,
Bunu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Kəlbəcər və Laçına səfəri zamanı deyib.
Dövlət başçısı bildirib:
“Durduğumuz yol ermənilər tərəfindən çəkilmiş Basarkeçər-Kəlbəcər yoludur. Onlar Ermənistanı Qarabağla birləşdirmək üçün ikinci yol çəkdilər. Laçın dəhlizindən əlavə. Beləliklə, Kəlbəcəri və digər əraziləri məskunlaşdırmaq və özlərinin gediş-gəlişini daha rahat etmək üçün bu yolu çəkdilər. Bu yol birbaşa Basarkeçər rayonuna gedir. Basarkeçər rayonuna Ermənistanda “Vardenis rayonu” deyilir. Ancaq bu rayonun, bölgənin əsl adı Basarkeçərdir, Göyçə mahalıdır, qədim Azərbaycan torpağıdır. 1930-cu ildə Basarkeçər rayonu Ermənistan ərazisində yaradılıb. Orada yaşayanların da mütləq əksəriyyəti azərbaycanlılar olmuşdur. O cümlədən Zod kəndinin sakinləri də azərbaycanlılar idi, deportasiyaya məruz qalmışlar. Yalnız 1969-cu ilin iyun ayında Ermənistan Basarkeçər rayonunu, onun adını dəyişdirərək ona “Vardenis” adı qoymuşdur. Daha ətraflı »