Qlobal iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə həsr olunan dünyanın ən böyük tədbiri sayılan COP29 Azərbaycanın tarixindəki ən böyük beynəlxalq tədbirdir. COP29-dan əsas gözlənti iqlim maliyyəsi ilə bağlı ədalətli və ambisiyalı Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfinin (NCQG) razılaşdırılmasıdır.
Uzun müddətdir hazırlıqları gedən və gözlənildiyi kimi çox böyük uğurla təşkil olunan COP29-a Tərtər Qadın Resurs Mərkəzi olaraq biz də öz töhvəmizi verməyə çalışdıq. Koordinator olaraq fəaliyyət göstərdiyim Tərtər Qadın Resurs Mərkəzi BMT-nin İnkişafı Proqramı və Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığı çərçivəsində həyata keçirilən “İqtisadi və sosial iştirakın artırılmasına mane olan əngəlləri aradan qaldırmaq üçün Azərbaycanda münaqişədən təsirlənmiş həssas qruplara daxil olan qadınların səlahiyyətlərinin artırılması və onlar üçün bərabər imkanların yaradılması” (SABİY) layihəsi çərçivəsində yaradılıb.
Bu günlər ərzində həm onlayn, həm də oflayn formatda QRM üzvləri və əməkdaşlarının iştirakı ilə bir çox mövzularda, xüsusi ilə “COP 29 Perspektivində Gender Bərabərliyinin Gücləndirilməsi, Stereotiplərin aradan qaldırılması və İqlim Fəaliyyətində Gənclərin Liderliyi” mövzusunda və eləcə də COP29 və İqlim dəyişikliyi mövzusunda bir neçə tədbir təşkil etdik. Keçirilən tədbirlərdə beynəlxalq ekspertlər, bioloqlar, o cümlədən qonaq spiker kimi COP29 Dayanıqlılıq şöbəsinin rəhbəri Ayan Nəcəf iştirak etdilər. Daha ətraflı »

Planetimizdə baş verən hadisələr bütün bəşəriyyəti narahat edir. Əsas dəyişikliklərdən biri də iqlim dəyişikliyidir. Dünyada baş verən qlobal istiləşmənin qarşısını almaq üçün insanlar tərəfindən edilən və təhlükəli hesab olunan bütün müdaxilələrə son qoymaq lazımdır. Bəzən özümüz də bilmədən təbiətin qanunlarına müdaxilə edirik. Bu isə bizim özümüzə ziyan edir. Yaşıl örtüyün azaldılması, göllərin qurudularaq yerində nələrinsə inşa edilməsi, təbiətə qarşı olunan zorakılıqlar, atmosferə buraxılan zəhərli qazlar planetimizin çirklənməsinə gətirib çıxarır. İqlim dəyişikliyinin təsirini azaltmaq üçün su ehtiyatlarından səmərəli istifadə edilməsi, tullantıların azaldılması və yenidən emal edilməsi inasanların üzərinə düşən aktual məsələlərdən biridir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin apardığı uğurlu siyasət nəticəsində bu il COP29-a ölkəmiz ev sahibliyi edib. Qonaqlara deməyə sözümüz çox idi. Azərbaycan həm bərpa olunan enerji yaradır, həm də sürətlə yaşıllaşdırma işlərini davam etdirir. Bu, bir Azərbaycan vətəndaşı olaraq hər birimizi çox sevindirir. Mən də çox xoşbəxtəm ki, gənc nəslimiz bu işdə öndə gedir. “Yaşıl dünya naminə” hər bir gənc həmrəylik göstərir. Bugünkü gənc nəsil sabahın gəncləri üçün çalışır, onların rahat, gözəl, təmiz bir dünyada yaşamaları üçün əllərindən gələni edir.
İqlim dəyişikliyi təkcə ekologiya üçün yox, iqtisadiyyat üçün də zərərlidir. Havaların normadan artıq isti keçməsi, daşqınlar, quraqlıq məhsul itkisinə gətirib çıxarır. Su ehtiyatları tükənir, qida təhlükəsizliyi pozulur. Bu da dünya iqtisadiyyatı üçün təhlükə yaradır. Bizlər bilməliyik ki, təbiəti qorumaq, ondan düzgün istifadə etmək hər birimizin bir insanlıq borcudur. Bu gün bu bilgiləri gənc nəslə də aşılamalıyıq. Daha ətraflı »

Azərbaycanın inkişafının müasir mərhələsində Prezident İlham Əliyevin diqqəti və məqsədyönlü göstərişləri əsasında atılan addımlar, qəbul edilən Dövlət Proqramları təhsilin, eləcə də peşə təhsilinin səviyyəsinin yüksəlməsinə xidmət edir. Xüsusən də 44 günlük Vətən müharibəsində əldə etdiyimiz möhtəşəm Zəfərdən sonra doğma Qarabağ torpaqlarında bərpa və quruculuq işlərinin aparılması, burada ağıllı kənd və şəhərlərin inşası savadlı, peşəkar kadrlara olan tələbatı daha da artırıb.
Məlumdur ki, Azərbaycanın gələcəyini böyük uzaqgörənliklə düşünən Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə təhsilin təkmilləşdirilməsinə, inkişafına dair strategiya hazırlanmış və uğurla həyata keçirilmişdir. Ümummilli Liderin zəngin irsinin layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyev öz növbəsində ölkədə təhsilin inkişafı ilə bağlı bir sıra mühüm addımlar atıb. Ölkə başçısının fərman və sərəncamları ilə 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasında peşə təhsili və təliminin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi təsdiq edilib, Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyi yaradılıb, 2018-ci ildə Peşə təhsili haqqında Qanun qəbul edilib. Elə həmin ildə Dövlət ilk peşə-ixtisas təhsili müəssisələrində çalışan, bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmış müəllimlərin dərs yükünün və əmək haqlarının, idarəetmə və təlim fəaliyyəti ilə məşğul olan işçilərin isə əməkhaqlarının artırılması dövlətin Peşə Təhsili və Təliminə diqqət və qayğısının bariz nümunəsidir. Daha ətraflı »

Tərtər Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Müstəqim Məmmədov Yuxarı Qaradağlı kəndində Birinci Qarabağ Müharibəsi şəhidi Həmidov Fəqan Zahid oğlunun ailəsini ziyarət edib. Ziyarət zamanı şəhid anası Səmərqənd Hüseynova xəstə olduğu üçün əlil arabasına ehtiyacının olduğunu bildirib.
Tərtər Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Müstəqim Məmmədov tərəfindən 1 ədəd əlil arabası alınaraq rayon icra hakimiyyəti başçısı aparatında Vətən müharibəsi iştirakçıları və Şəhid Ailələri ilə İşin Təşkili Şöbəsinin müdiri Ülvü Nəcəfov tərəfindən şəhid anasına təqdim edilib.
Şəhid anası ona göstərilən diqqət va qayğıya görə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya öz minnətdarlığını bildirib.

Sahibə Əhmədova Xankəndinin Kərkicahan qəsəbəsindəndir. 8 yaşınadək burada yaşayıb. Həyatının qalan hisəssi isə Tərtər rayonunun İrəvanlı kəndi ilə bağlıdır. Ailəsi müvəqqəti olaraq burada məskunlaşıb. İndi Sahibə özü də 2 övlad anasıdır. Soyulan kənd orta məktəbində ibtidai sinif müəllimi işləyir.
Sahibə Əhmədovanın söhbətindən:
–Ailədə 5 uşaq idik. İki oğlan, 3 qız. Atamın əsli Laçından idi, ancaq Kərkicahanda yaşayırdıq. Burada yaxşı evimiz vardı. Evimizi tərk edəndə, hamımız uşaq idik. Ancaq baş verənləri yaxşı anlayırdıq. Çünki dəfələrlə ermənilər tərəfindən törədilən cinayətlərin şahidi olmuşduq.
Ailə başçısı Maşallah kişi artıq həyatda yoxdur. 2009-cu ildə dünyasını dəyişib. Sahibə müəllim deyir ki, o gün olmazdı ki, atamız bizə Laçının Sarıbaba kəndindən və Kərkicahandan danışmasın. Arzu edirdi ki, bizi o yerlərə aparsın. Qismət olmadı…
Sürəyya anaya isə bu sevinci yaşamaq nəsib oldu Sahibə müəllimin dediklərindən:
–Torpaqlarımız işğaldan azad ediləndən sonra 74 yaşlı anamı da evimizə apardıq. Hamımız göz yaşlarımızı saxlaya bilmirdik. Ancaq evimizi yarımçıq vəziyyətdə görsək də, bu, sevinc göz yaşları idi. Bir anda burada yaşadığımız illər xatirəmizdə canlandı. Atalı, hamımızın bir yerdə olduğumuz günlər… Didərginlik həyatımız çox çətin keçdi. Ancaq indi, doğma torpağımıza ayaq basmağımızın sevincini də sözlə ifadə etmək çətindir. Bu Zəfəri, xoşbəxtliyi bizə yaşadanlara “çox sağolun!” deyirik. Daha ətraflı »

Prezident İlham Əliyevin tapşırığına əsasən, Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi tərəfindən Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonları ərazisində mühüm əhəmiyyətə malik yol infrastrukturu layihələrinin icrası uğurla və sürətlə davam edir.
Bu istiqamətdə işğaldan azad edilmiş ərazilərimizin sosial-iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayacaq yol infrastrukturu layihələrin-dən biri sayılan Tərtər-Ağdərə avtomobil yolunun inşasına start verilib.
Layihə üzrə sözügedən avtomobil yolunun uzunluğu 24,2 km, torpaq yatağının eni 15 metr olacaq. Tərtər-Ağdərə avtomobil yolu II texniki dərəcəyə uyğun 2 hərəkət zolaqlı olmaqla inşa edilir.
Hazırda avtomobil yolu boyunca deformasiyaya uğramış örtüyün və yol əsasının, bəzi hissələrdə yararsız qruntun çıxarılması, yol yatağının genişləndirilməsi, torpaq yatağının, hamarlayıcı qatın və əsasın alt qatının tikintisi işləri aparılır.
Bundan başqa, inşa edilən yol boyunca suların ötürülməsini təmin etmək məqsədilə layihədə nəzərdə tutulan müxtəlif diametrlərə malik suötürücü boru və düzbucaqlı su keçidlərinin inşası da aparılır.
Tikinti işləri “İnşaat Norma və Qaydaları”na uyğun həyata keçirilir. İşlərin tərtib olunmuş qrafikə uyğun yekunlaşdırılması üçün əraziyə lazımi sayda qüvvə cəlb edilib.
Yolun inşası rahat gediş-gəlişi təmin etməklə yanaşı, yolboyu sosial-iqtisadi inkişafa da müsbət təsir göstərəcək.

Lazım QULİYEV,
“Azərbaycan”

Antisanitar vəziyyət aradan qaldırılıb

COP29 zamanı qarşıya qoyulan mühüm məqsədlərdən biri də əhalinin ekoloji savadlılığının artırılması olub. Hər bir fərd, hər bir vətəndaş təbiətə vurduğumuz ziyanın zərərini anlamayınca, iqlim dəyişikliyinin qarşısını almaq çətin olacaq. Ona görə də tədbirdə qeyd edildiyi kimi, bir problemi hamılıqla həll etmək lazımdır.
Bəzən rayonumuzda da belə hallara rast gəlinir. Məsələn, İsmayılbəyli kəndində vətəndaşlar tərəfindən məişət tullantıları yaşayış məntəqəsinin yaxınlığına tökülərək, antisanitar vəziyyətin yaranmasına, havanın çirklənməsinə səbəb olurdu.
Rayon rəhbərinin kənddə keçirdiyi görüş-qəbul zamanı kənd sakinləri məsələnin həllində köməklik göstərilməsini xahiş etmişdilər.
Müraciət əsasında rayon icra hakimiyyəti başçısının tapşırığına uyğun olaraq İsmayılbəyli kənd İƏD üzrə nümayəndəlik və İsmayılbəyli Bələdiyyəsi tərəfindən ərazidə olan məişət tullantıları xüsusi texnikalar vasitəsilə daşınmışdır.

“Yeni Tərtər”

Ata-babalardan “su həyatdır” kəlməsi bizə yadigar qalıb. Su olmadan heç nə etmək mümkün deyil. Ona görə də su ehtiyatlarından səmərəli, itkisiz istifadə olunması günümüzün ən aktual problemlərindən biridir.
Bu günlərdə rayon rəhbərinin Aşağı Qapanlı kəndində keçirdiyi səyyar qəbul-görüş zamanı bu məsələ ilə bağlı müraciət olundu. Kənd sakinləri bildirdilər ki, suvarma kanallarının təmizlənməməsi qiymətli suyun itkiyə getməsinə səbəb olur, bu isə nəticədə əkin sahələrinin məhsuldarlığına təsir göstərir.
Müraciətdən dərhal sonra Tərtərçay Hidroqovşağı İstismarı İdarəsinin maşın-mexanizmləri vasitəsilə qeyd olunan suvarma kanallarında təmizlənmə işlərinə başlanılıb. Ümumilikdə suvarma kanallarının 10 km-lik məsafəsində təmizlənmə işləri aparılıb ki, bu da su itkisinin qarşısını alacaq.

“Yeni Tərtər”

“COP29-a ev sahibliyi edəcək ölkə kimi yekdil qərarla seçilmək bizim üçün həqiqətən böyük şərəfdir. Biz bunu beynəlxalq ictimaiyyətin Azərbaycana və gördüyümüz işlərə, o cümlədən yaşıl enerji sahəsindəki fəaliyyətimizə hörmətinin əlaməti hesab edirik.”

İlham Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Azərbaycan bir ildən az müddət əvvəl beynəlxalq ictimaiyyətin yekdil dəstəyi ilə COP29-a ev sahibliyi etməkdən şərəf duydu. Müddətin qısa olmasına baxmayaraq, Azərbaycan COP-un rahat və yüksək səviyyədə keçirilməsi üçün bütün lazımi hazırlıqları həyata keçirməyə nail oldu. Mübaliğəsiz deyə bilərik ki, Bakı COP tədbiri ən möhtəşəm COP-lardan biri kimi tarixə düşəcək. Biz 80 dövlət və hökumət başçısının, qeydiyyatdan keçmiş 76 mindən çox iştirakçının qatıldığı COP29-un çox yaxşı təşkil olunması ilə bağlı bütün qonaqlardan yüksək qiymət almaqdan qürur duyuruq.

Genişmiqyaslı və planlaşdırılmış böhtan və qarayaxma kampaniyasına baxmayaraq, Azərbaycan iqlim danışıqlarında tarixi nəticələr əldə etməyə müvəffəq oldu.

Yaşıl dünya naminə həmrəylik” şüarını rəhbər tutan Azərbaycan bitərəf vasitəçi kimi çıxış edərək danışıqların qərəzsiz aparılması üçün bütün imkanları yaratdı. Bütün proses boyu biz inkişaf etməkdə olan ölkələrin, xüsusilə kiçik ada dövlətlərinin və ən az inkişaf etmiş dövlətlərin ehtiyaclarını nəzərə alan nəticə əldə etməyə çağırış etdik, çünki onlar iqlim dəyişmələrinin ağır yükünü daşıyırlar və ekzistensial təhlükə ilə üzləşirlər. Biz, həmçinin müstəmləkə idarəçiliyi ilə daha da ağırlaşan ekoloji problemlərdən əziyyət çəkən xalqlar və regionlar ilə həmrəylik nümayiş etdirdik. Azərbaycan inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında körpülərin qurulması üçün səylərini əsirgəmədi və bunun nəticəsində dünya tarixi Bakı nailiyyətinə şahid oldu. Daha ətraflı »

“Kəlbəcər” toponiminin mənşəyi qədim türk dilində “çay üstündə qala” deməkdir. Yaşayış məntəqəsinin yerləşdiyi qayada Tərtər çayı boyunca cərgə ilə düzülmüş qədim süni mağaralar mövcuddur. Kəlbəcər ərazisində 30 min ildən çox tarixi olan qədim yaşayış məskənləri, 6 min il yaşı olan qaya təsvirləri, çöp şəkilli qədim türk əlifbası nümunələri aşkar edilib. Buradakı daş abidələr Şimali Azərbaycanda erkən dövr türklüyün, atəşpərəstliyin, xristianlığın, VII əsrdən isə İslamın yayıldığı dövrlərdə yaradılıb.

Ən hündür zirvələri Camışdağ dağındakı zirvə (3724 m) və Dəlidağdır (3616 m). Ərazinin çox hissəsi meşəlikdir. Kəlbəcər qərbdə Ermənistan Respublikası, şimalda Daşkəsən, Göygöl, Goranboy, şimali-şərqdə Tərtər, şərqdə Ağdam, Xocalı, cənubda Laçın rayonları ilə həmsərhəddir.

Kəlbəcərə inzibati rayon statusu 1930-cu ildə verilib. İşğala qədər rayonun əhalisi 53 478 nəfər təşkil edirdi. Rayonun ərazisi 3054 kv. km. təşkil edir. Rayonda 1 şəhər, 1 qəsəbə, 145 kənd və 55 inzibati ərazi dairəsi mövcud idi. Daha ətraflı »