Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin statistik işlər haqqında proqramına uyğun olaraq, rayon statistika idarəsinin rəhbərliyi altında və ərazi icra nümayəndəliklərinin iştirakı ilə 2017-ci il yanvarın 1-i vəziyyətinə rayon ərazisində mal-qara və quşların tam uçotu aparılmışdır.
İribuynuzlu mal-qara. 2017-ci il yanvarın 1-i vəziyyətinə rayonda 26 min 777 baş iribuynuzlu mal-qara, o cümlədən 11 min 946 baş inək və camış olmuş və onların sayı il ərzində müvafiq olararq 0,8 və 0,7 faiz artmışdır.
İribuynuzlu mal-qaranın rekord həddə çatması ilə yanaşı, onların sayı 2003-cü il yanvarın 1-nə nisbətən 7645 baş və ya 40 faiz, 2010-cü ilə nisbətən isə 2534 baş və ya 10,5 faiz çoxalmışdır.
Sürü dövriyyəsinin təhlili göstərir ki, süd istehsalını artırmaq məqsədilə təsərrüfatlar ana malın sayının artırılmasına daha çox meyllidirlər. Belə ki, son on il ərzində inək və camışların sayı 10 min 249 başdan 11 min 946 başa çatmaqla 16,6 faiz artmışdır. Mövcud iribuynuzlu mal-qaranın 11 min 867 başı və ya 44,6 faizi inək və camışlar, 1266 başı və ya 4,7 faizi düyələrdir. Daha ətraflı »

2016-cı ildə Tərtər rayonunda iqtisadiyyatın əsas sahələri üzrə istehsal olunmuş məhsul və xidmətlərin ümumi həcmi 181,6 milyon manat olmuşdur. Məhsul və xidmətlərin 72,6 faizi istehsal sahələrinin, 27,4 faizi xidmət sahələrinin payına düşmüşdür. 2016-cı ildə Tərtər rayonunun da daxil olduğu Yuxarı-Qarabağ iqtisadi rayon üzrə ümumi məhsul buraxılışının həcmi 25,7 faiz, Tərtər rayonunda isə 46,4 faiz artmışdır.
2015-ci ildə ümumi məhsulun 49,8 milyon manatlıq və ya 27,5 faizi qədər kənd təsərrüfatı sahəsində, 46,7 milyon manatlıq (25,7 %) ticarət və xidmət sahəsində, 76,6 milyon manatlıq (42,2 %) tikinti-quraşdırma işləri yerinə yetirilmiş, 5,5 milyon manatlıq (3%) sənayedə, 2,4 milyon manatlıq (1,3%) nəqliyyat və anbar təsərrüfatı sahəsində, 0,6 milyon manatlıq (0,3%) informasiya və rabitə sahələrində məhsul və xidmətlər istehsal olunmuşdur.

Tərtər Rayon Statistika İdarəsi

Əlamətdar və tarixi hadisələrlə zəngin olan 2016-cı il artıq arxada qaldı. Bizim Tərtər Suvarma Sistemləri İdarəsinin kollektivi ili yaddaqalan göstəricilərlə başa vurub. İdarəmiz rayon ərazisində fiziki və hüquqi şəxslərə məxsus 27 min 513 hektar əkin sahələrini suvarma suyu ilə təmin edib. Bunun 13 min 376 hektarı Tərtərçay su mənbəyi altında, 13 min 500 hektarı subartezian quyuları altında, 400 hektarı isə Borsunlu və Sarov kəndlərindən keçən İnçəçayın altında yerləşir.
2016-cı ildə rayonun təsərrüfatlarının suvarılması üçün 83 milyon 82 min kubmetr su götürülmüş və 58 milyon 158 min kubmetr su sahələrə verilmiş, 37 min 560 hektar kənd təsərrüfatı bitkiləri suvarılmışdır. Beləliklə, su satışı planı 29 min 79 manat məbləğində yerinə yetirilmişdir.
Il ərzində hidrotexniki qurğuların saxlanılmasına 5744 manat vəsait ayrılmışdır ki, bununla da 25 ədəd qurğu təmir edilmişdir. O cümlədən, ayrılmış vəsait hesabına 20 ədəd hidropost və beton kanallar cari təmir edilmişdir. 452 min kubmetr məsafədə maşın–mexanizmlərlə lildən təmizləmə işləri görülmüşdür. Bütün bunlarla yanaşı “Buruc-Sarıcalı” arxının 300 p/metri beton üzlüyə alınmış, Mollalar kanalının 1000 p/metri betonla üzlənmiş, 3 ədəd hidrotexniki qurğu quraşdırılmışdır. Daha ətraflı »

Hüsənli kəndinin fermer və ailə fermer təsərrüfatlarının üzvləri ötən il taxıl sahələrinin hər hektarından 40 sentner, arpa sahələrindən isə 28 sentner məhsul götürdülər.
Fermerlər cari ilin məhsulu üçün ötən ilin payızında 276 hektar sahəyə buğda və 268 hektara arpa səpiblər. Keyfiyyətli suvarma aparıldığına görə sahələrdə normal bitiş alınıb.
Əkinçilər taxıl və arpa sahələrində ziyanvericilərə qarşı dərmanlama işləri aparıblar.
***
Ötən il Hüsənlidə 11 hektar sahədə pambıq əkilmişdi. Fermer Şirəli Qasımov pambıq əkini sahəsinin hər hektarından 38 sentner məhsul götürdü.
Bu sahənin kəndli üçün yaxşı qazanc yeri, gəlir mənbəyi olduğunu bilən fermerlər bu il pambıq sahələrini 150 hektara çatdırmağı qarşılarına məqsəd qoyublar.
Hazırda həmin sahələr arat olunur. Daha ətraflı »

Rayon üzrə 2016-cı ilin məhsulu üçün kənd təsərrüfatı bitkilərinin əkin sahəsi 27 min 105,6 hektar olmuşdur. Əkin sahəsinin 12 min 565 hektarını və yaxud 46,3 faizini dənli və dənli paxlalı bitkilər, 3140,1 hektarını və yaxud 11,6 faizini texniki bitkilər, 1457,5 hektarını və yaxud 5,4 faizini kartof, bostan və tərəvəz bitkiləri, 9943 hektarını və yaxud 36,7 faizini yem bitkiləri təşkil etmişdir.
2016-cı ildə dənli və dənli paxlalı bitkilərin əkini əvvəlki ilə nisbətən 1336,3 hektar və yaxud 11,9 faiz, o cümlədən buğda əkini 2322,3 hektar və yaxud 41,4 faiz artmış, qarğıdalı əkini 25 hektar və yaxud 14 faiz, digər dənli və dənli paxlalılar əkini 961 hektar və yaxud 17,7 faiz azalmışdır. Nəticədə 2016-cı ildə qarğıdalı nəzərə alınmaqla ilkin çəkidə 42 min 945,4 ton taxıl məhsulu toplanmışdır. Bu isə əvvəlki ilin müvafiq göstəricisindən 2187 ton və ya 5,4 faiz çoxdur.
Dənli və dənli paxlalıların tərkibində payızlıq buğda əsas yer tutur. Belə ki, istehsal olunmuş taxıl məhsulunun 68,9 faizini və ya 29 min 586 tonunu buğda təşkil etmişdir. Taxılın 27,1 faizi və ya 11 min 647 tonu arpa, 1,7 faizi və ya 742 tonu qarğıdalının, 2,3 faizi və ya 970,4 tonu digər taxıl məhsullarının payına düşür. Taxıl istehsalının artımına əsasən əkin sahələrinin artması və onlara düzgün aqrotexniki qulluğun olunması, məhsuldar toxum sortlarına üstünlük verilməsi olmuşdur. Belə ki, 2016-cı ildə taxıl sahələrinin hər hektarından orta hesabla məhsuldarlığı 34,2 sentner, o cümlədən buğdanın məhsuldarlığı 37,3 sentner, arpanın məhsuldarlığı 27,2 sentner, qarğıdalının məhsuldarlığı 48,5 sentner olmuşdur. 2015-ci ilə nisbətən buğdanın məhsuldarlığı 0,2 sentner, qarğıdalının məhsuldarlığı 0,1 sentner artmışdır. 2016-cı ildə təkrar əkindən 290,8 ton taxıl istehsal olunmuşdur ki, onun 242,5 tonu dən üçün qarğıdalı, 47,9 tonu darı, 0,4 tonu sorqo olmuşdur.
Kartof kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında mühüm yer tutur. Daha ətraflı »

2016-cı il artıq tarixə qovuşdu. Ötən il–bütün sahələrdə uğur qazanıldı. Ölkə Prezidentinin qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirmək barədə verdiyi sərəncamlar– xüsusən kənd təsərrüfatında pambıqçılığın, baramaçılığın, üzümçülüyün inkişaf etdirilməsi barədəki göstərişləri bütün ölkədə olduğu kimi bizim Tərtər rayonunda da böyük həvəslə yerinə yetirilir.
Ölkə Prezidenti möhtərəm İlham Əliyevin ötən il xanımı Mehriban Əliyeva ilə birlikdə 2 dəfə rayonumuza səfəri, burada görülən tikinti, quruculuq, abadlıq işlərindən razı qalması hər bir Tərtər sakini kimi bizim kollektivin də ürəyincə oldu. Bunlarla yanaşı erməni qəsbkarları tərəfindən Sərsəng Su Dəryaçasından gələn suyun qarşısını kəsmələri biz subartezian quyuları istismarı idarəsinin də işlərini xeyli artırır. Buna görə də daim çalışırıq ki, mövcud subartezian quyularının gücündən səmərəli istifadə edək. Rayonumuzun əhalisi əsasən bitkiçilik və heyvandarlıqla məşğul olur. Ümumiyyətlə, hər hansı sahə olursa olsun, onun inkişaf etdirilməsi üçün su vacib amildir.
Kollektivimiz yola saldığımız 2016-cı ili yaddaqalan göstəricilərlə başa vurdu. İşçilərimiz rayon ərazisində yerləşən və idarənin balansında olan 469 ədəd subartezian quyusunun istismarı ilə məşğul olur. Bunlardan 462 ədədi hazırda saz və işlək vəziyyətdədir. Qalan 6 ədəd quyunun yenidən bərpaya ehtiyacı var. Daha ətraflı »

Respublikamız müstəqillik əldə etdikdən sonra kənd təsərrüfatı geniş inkişaf etməkdədir. Torpaqlarımızın paylanması bu inkişafı daha da sürətləndirdi. Başqa sahələrlə bərabər dənli taxıl bitkilərinin də kənd təsərrüfatında əvəzolunmaz rolu vardır. Son illərdə Dünya inkişaf Bankının Azərbaycanın kənd təsərrüfatına qoyduğu investisiyalar nəticəsində taxılçılığın inkişaf etdirilməsinə əlverişli şərait yaranmışdır. Taxılçılığın inkişaf etdirilməsi üçün dənli taxıl bitkilərinin yeni, intensiv tipli sortların yaradılması da əsas amillərdən biridir.
Bu işdə seleksiya və seleksiyaçıların əvəzedilməz rolu vardır.
Seleksiya yeni heyvan və bitki növlərinin yaradılaraq kənd təsərrüfatına tətbiqini həyata keçirir. Seleksiya bitki və heyvanların genetik tərkibini insanların tələbatına uyğun dəyişmək üçün inkişaf istiqamətlərini hazırlayır. Bu proses təbiətdə növlərinin təkamülü kimi eyni qanunlara tabe olan təkamül formasıdır, lakin təbii seçmə qismən süni seçim ilə əvəz olunur. Seleksiya dünya əhalisinin qida təminatında mühüm rol oynayır.
Yeni məhsuldar bitki növlərinin və heyvan cinslərinin yaradılması kənd təsərrüfatında və sənayedə istehsalın artmasını və inkişafını təmin edən əsas faktorlara çevrilmişdir. Məsələn, yatmaya davamlı sortların yaradılması, texniki yığıma uyğunlaşmış pomidor sortları, istixanalarda yetişdirilmək üçün yaradılmış meyvə və tərəvəz sortları kənd təsərrüfatının mexanikləşdirilməsi üçün böyük rol oynayır. Daha ətraflı »

Respublika Prezidenti cənab İlham Əliyevin ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsi ilə bağlı həyata keçirdiyi məqsədyönlü tədbirlər çərçivəsində kənd təsərrüfatının iqtisadi cəhətdən səmərəli istehsal sahələrinin inkişaf etdirilməsi mühüm vəzifələrdən biri kimi müəyyən edilmişdir. Kənd təsərrüfatının digər sahələri ilə yanaşı ölkə iqtisadiyyatını yüksəltmək üçün pambıqçılıq, fındıqçılıq və ipəkçilik sahələrinin inkişafı istiqamətində mühüm tədbirlər həyata keçirilir.
İpəkçilik sahəsini inkişaf etdirmək üçün Çin Xalq Respublikasından gətirilən tinglərin digər bölgələrdə olduğu kimi Tərtər rayonunda da 30 min tut tingi ödənişsiz olaraq istehsalçılara paylanaraq əkilmişdir. İsmayılbəyli inzibatı ərazi dairəsində 17000 ədəd, Yuxarı Qapanlı ərazisində 3000 ədəd, Qaraağacı ərazisində 3500 ədəd, İrəvanlı ərazisində 1000 ədəd, Əksipara ərazisində 1000 ədəd, Buruc ərazisində 500 ədəd, Bölgə Təcrübə Stansiyasında 4000 ədəd çəkil tingi əkilmişdir.
Bundan əlavə 1357 ədəd yerli tut tingi Bərdə Meşə Mühafizəsi və Bərpası müəssisəsindən gətirilərək təsərrüfatlarda fermerlərə paylanmışdır.
Tərtər rayonunda 2016-cı ildə 1035 hektar sahədə pambıq bitkisi aqrotexniki qaydada əkilib-becərilmiş. 2 milyon 321 min 326 kq məhsul yığılmışdır. 2017-ci ildə rayon ərazisində 3000 hektar sahədə pambıq əkilməsi proqnozlaşdırılmışdır. Bu da insanların maddi rifahının yaxşılaşdırılması və yeni iş yerlərinin yaranması deməkdir. Daha ətraflı »

ÇƏKİL TİNGLƏRİ ƏKİLİR

Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin baramaçılığın inkişaf etdirməsi haqqında tapşırıqlarından irəli gələn vəzifələrin həyata keçirilməsinə ciddi cəhd göstərən bizim Seydimli kəndinin fermerləri, torpaq mülkiyyətçiləri və baramaçılıqla məşğul olan sakinləri bu sahəni inkişaf etdirmək məqsədilə Çindən gətirilən çəkil tinglərinin əkinini mütəşəkkil qaydada başa çatdırmışlar.
Kəndimizdə Nüşabə Bəxşəliyevanı hamı təcrübəli kümçü kimi tanıyır. O, Sovet dönəmində ailə üzvləri ilə birlikdə hər il 2-3 qutu barama qurdu becərərək dövlətə nəzərdə tutulandan xeyli çox məhsul təhvil verərdi. Baramaçılığa yenidən diqqət ayrılması Baxşəliyevlər ailəsini də ürəkdən sevindirib. Elə buna görə də bölgü əsasında kəndə verilən çəkil tinglərinin 100 ədədini öz həyətyanı torpaq sahəsində əkiblər.
Çəkil tinglərinin qalanını isə torpaq mülkiyətçisi Ədalət İsayev və fermer Mehman Əhmədov əkib.
Əkilən çəkil tinglərinin hamısı əvvəlcədən dərin şumlanmış sahələrə basdırılmış, əkin zamanı aqrotexniki qaydalara əməl olunmuşdur. Əkilən ting sahələrində dərhal suvarma aparılmışdır. Daha ətraflı »

TAXIL SƏPİNİ SÜRƏTLƏNİR

Taxıl əvəz olunmaz nemət olan qida məhsulu, taxıl çörəkdir. Çörəyin bolluğu uğrunda var qüvvə ilə çalışmaq hər bir kənd əməkçisinin, hər bir fermerin müqəddəs borcudur.
Rayonumuzun təsərrüfatlarında növbəti ilin bol məhsulu üçün taxıl səpini davam edir. Bu il buğda sahələrinin hər hektarından orta hesabla 37,3 sentner, arpa sahələrindən isə 27,2 sentner məhsul götürüldü. Rayon kənd təsərrüfatı idarəsinin məlumatına əsasən, rayon üzrə noyabrın 15-dək 1410,3 hektar sahəyə arpa və 2315 hektara buğda səpilib
Taxıl səpinində Bölgə Təcrübə Stansiyasının, Hüsənli, Kəngərli, Evoğlu kəndlərinin fermerləri irəlidə gedirlər. Taxıl səpini davam edir.