18 iyun Azərbaycanda Milli İnsan Hüquqları günü kimi qeyd olunur. Prezident İlham Əliyevin 2007-ci il 17 iyun tarixli Fərmanı ilə Azərbaycanda Milli İnsan Hüquqları günü təsis edilib.
Müstəqil Azərbaycanın 1995-ci il noyabrın 12-də qəbul edilən Konstitusiyası ölkənin gələcək inkişaf prioritetlərini müəyyənləşdirməklə yanaşı, insan hüquqlarının və azadlıqlarının təminatını dövlətin ali məqsədi kimi ön plana çıxarıb.
İnsan hüquqlarının təmin olunmasını ümumdövlət vəzifəsi hesab edən ulu öndər Heydər Əliyevin ilk dəfə insan hüquqları üzrə müvəkkil institutunun təsis edilməsi üçün 1998-ci il 22 fevral tarixli “İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının təmin edilməsi sahəsində tədbirlər haqqında” Fərmanı, habelə 1998-ci il 18 iyun tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilən Dövlət Proqramında İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili təsisatının yaradılması nəzərdə tutulub. 2001-ci il dekabrın 28-də isə Milli Məclis “Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili haqqında” Konstitusiya Qanununu qəbul edib.

İKİ QARDAŞ–ZÜLFÜQAR VƏ ETİBAR QASIMOVLAR

Şəhidlərimizi unutmamaq, onları hər an yad etmək bizim vətəndaşlıq borcumuzdur. Çünki onlar Vətənimiz və onun vətəndaşları üçün canlarından keçiblər. Torpaqlarımızın toxunulmazlığı uğrunda erməni mənfurlarına qarşı mübarizədə canından-qanından keçən şəhid oğullarımızdan biri də Qasımov Zülfüqar Vahid oğludur.
Qarağacı İnzibati Ərazi Dairəsinin Qaradağlı kəndində yaşayan Vahid Qasımovun ailəsində 11 uşaq böyüyürdü. Zülfüqar oğlanların dördüncüsü idi. O, 1972-ci ilin oktyabr ayının 30-da doğulmuşdu. Uşaqlığı böyüyüb boya-başa çatdığı kənddə keçmişdi. Vətənə borcunu ödəmək üçün hərbi xidmətə çağrılmışdı. O zamankı Sovet Ordusu sıralarında, Leninqrad şəhərində əsgəri xidmət keçmişdi. O, orduya doğulduğu Qaradağlı kəndindən deyil, Şuşa şəhər hərbi komisarlığından çağrılmışdı. Çünki Zülfüqar həmin illərdə Şuşa Kənd Təsərrüfatı Texnikumunda təhsil alırdı. 1990-92-ci illər idi.
Məlumdur ki, 1990-cı illərin əvvəli ölkəmizi qanlı olaylar, iğtişaşlar, hərc-mərclik, çəkişmələr bürümüşdü. Hər şeydən öncə xain qonşularımızın torpaqlarımıza göz dikməsi və ərazilərimizi qırğınlar hesabına zəpt etməsi xalqın haqlı hiddətinə səbəb olmuşdu. Zülfüqar Qasımov 1993-cü il sentyabr ayının 15-dən Milli Ordu sıralarında Füzuli, Qubadlı və Beyləqan rayonları istiqamətində gedən döyüşlərdə mərdliklə mübarizə aparıb.
Onun kiçik qardaşı Natiq də eyni hərbi hissədə əsgəri xidmətdə idi.
1994-cü il martın 5-i Zülfüqarın son döyüş günü kimi doğmalarının, onu sevənlərin yaddaşında qalıb. Füzuli rayonunun Veysəlli kəndi uğrunda qanlı döyüşlər gedirdi. Xeyli itkilərimiz olmuşdu. Şəhidlərimizin meyitləri döyüş gedən ərazidə qalmışdı. Onları həmin ərazidən çıxarmaq üçün tapşırıq verilmişdi. Gənc leytenant Zülfüqar irəlidə gedirdi. O həmişə hərbiçi yoldaşlarına və valideynlərinə böyük inamla söyləyirdi: “Mən sağ qalacam, ölməyəcəm, narahat olmayın”. Lakin düşmən gülləsi bu cəsur döyüşçünün gənc ömrünü param-parça etdi. Verdiyi sözə əməl edə bilmədi. Bu qanlı savaşda şəhid oldu, əbədi olaraq Vətənin qəhrəman oğullarından birinə çevrildi. Doğulduğu torpaqda dəfn olundu.
Xeyli illər ötməsinə baxmayaraq, Zülfüqar unudulmur, yaddan çıxmır.
Zülfüqarın qardaşı Etibar Qasımovun şəxsi vəsaiti və rayon rəhbərliyinin köməkliyi ilə Qapanlı kəndində 12 nəfər şəhidin adı əbədiləşdirilərək abidə kompleksi yaradılıb. Şəhid Zülfüqar Qasımov yola saldığımız 2018-ci ildə Azərbaycan Qarabağ Müharibəsi Əlilləri, Veteranları və Şəhid Ailələri İctimai Birliyinin İdarə Heyəti tərəfindən ölümündən sonra “Vətən naminə” və “Milli Ordu-100” medalları ilə təltif olunub.
Şəhid Zülfüqar Qasımov nəinki doğmalarının, həm də doğulub boya-başa çatdığı kəndin sakinlərinin qürur yeridir. Daha ətraflı »

DOĞMA YURDU YENİDƏN GÖRƏCƏKLƏR

Məmmədov Tağı Allahverdi oğlu 2-ci qrup Qarabağ müharibəsi əlilidir. Qarabağ müharibəsi Veteranları, Əlilləri və Şəhid Ailələri İctimai Birliyinin üzvüdür. Onunla söhbətimiz zamanı özü haqqında və keçdiyi döyüş yolundan danışdı. Bildirdi ki, əslən Kəlbəcər rayonunun Ağdaban kəndindəndir. 1981-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Ağdərə rayonuna köçüb. Natamam orta məktəbi orada bitirdikdən sonra Tərtər rayonundakı 96 №-li texniki peşə məktəbində traktorçu-maşinist peşəsinə yiyələnib. Peşə məktəbində təhsil aldığı zaman 1988-ci ildə Bəyimsarov kəndinə köçüblər. O zamandan burada yaşayıb və işləyib.
1992-ci ilin avqust ayının 20-də Tərtər hərbi komissarlığından ordu sıralarına çağrılıb. Vətənin dar günü olduğundan döyüşə qatılıb. Minaatan bölməsində xidmət edib. Ağdərə ətrafı kəndlərin işğalçılardan təmizlənməsində mənfur ermənilərə qarşı döyüşüb. Döyüş yolu Marquşevan, Sərsəng Su Anbarı, Drombon, Çıldıran və Ağdərə rayonunun digər kəndlərindən keçib. Bir neçə dəfə yaralanıb, hospitalda müalicə alıb, sağaldıqdan sonra yenidən döyüşlərə qatılıb. Sonuncu dəfə aldığı yara daha ağır olub. O zaman əsgər yoldaşını qoruyarkən qəlpə onun kürəyini dağıdıb. Daha ətraflı »

Abdullayev Elçin Tapdıq oğlu 2-ci qrup Qarabağ müharibəsi əlilidir. O, Tərtər şəhər sakinidir. Orta təhsilini 5 saylı tam orta məktəbdə bitirdikdən sonra 96 nömrəli texniki peşə məktəbində traktorçu-maşinist ixtisasına yiyələnib. Hərbi xidmətini Rusiyada keçib.
Qarabağ savaşı başlayanda rayonumuzun elektromexanika zavodunda işləyirdi. Azərbaycanın bütün oğulları kimi Elçin də Vətənin müdafiəsinə qoşuldu. “Tərtər Özünümüdafiə Batalyonu”na yazıldı. Ağdərə ətrafı döyüşlərdə vuruşurdu. Erməni qəsbkarlarına sonsuz nifrəti gündən-günə onun qəzəbini artırırdı. Döyüşlər zamanı 2 dəfə yaralanıb. Müalicə aldıqdan sonra yenidən batalyona qayıdaraq döyüşünü davam etdirib. Üçüncü dəfə isə çox ağır vəziyyətdə yaralandı. Qızılqaya ətrafında döyüşdə kürəyindən qəlpə yarası alıb, güclü qantuziya keçirib. Xeyli vaxt hospitalda yatmalı olub. Bakı şəhərində müalicə alıb.
Hazırda Qarabağ müharibəsi əlillərinə göstərilən dövlət qayğısından danışaraq bildirdi ki, bizim ölkəmizdə dövlət öz şəhidinə, veteranına, əlilinə dəyər verib, qiymətləndirir. Mənə də ölkə Prezidentinin qayğısı ilə ev tikilib.
Əlilliyə görə təqaüd alıram. Son zamanlarda cənab İlham Əliyevin sərancamı ilə əlillərin təqaüdü xeyli artırılıb. Bütün bunlar bizə göstərilən qayğının parlaq nümunəsidir. Daha ətraflı »

VƏTƏN HƏSRƏTİNƏ SON QOYULACAQ

Azərbaycanın Laçın rayonunun Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmasından 27 il keçir.
İşğal nəticəsində Laçında 1 şəhər, 1 qəsəbə, 120 kənd düşmən əlinə keçib, 264 nəfər şəhid olub, 65 nəfər girov götürülüb, 103 nəfər əlil olub. Rayon üzrə 1 yaşdan 16 yaşadək 24374 uşaqdan 18-i şəhid, 225 nəfəri əlil olub, 31-i hər iki valideynini itirib, 64 min nəfər məcburi köçkünə çevrilib. Rayon ərazisindəki 133 iri və orta müəssisə, 20 tibb müəssisəsi, 217 mədəniyyət ocağı, 40-dək mədəni və tarixi abidə, onlarla təhsil müəssisəsi hazırda işğal altındadır.
İşğal nəticəsində 1835 kvadrat kilometr ərazisi olan Laçın rayonundakı bir sıra tarixi-mədəniyyət abidələri düşmən tərəfindən talan edilib və ya erməniləşdirilib. Əhəmiyyətli geostrateji mövqeyə malik olan Laçının işğalı Azərbaycan iqtisadiyyatına ciddi ziyan vurub. Düşmən rayonun yüngül sənaye mərkəzlərini, kənd təsərrüfatı sahələrini yararsız hala salıb.
Müsahibim Laçın rayonundan məcburi köçkün olan vətəndaşlarından biri Budaqov Fazil Xanlar oğludur. Fazil müəllim dağlar oğlu kimi qürurlu, mərd görkəmə malik olsa da, yaz buludu kimi dolub. Onunla söhbətim zamanı Vətən həsrəti ilə yanıb-yaxılan, doğma Laçının torpağı-daşı üçün şama çevrilərək şölələnib əriyən bir insanla üz-üzə dayandığımı hiss etdim. Hər sualdan qəhərlənib, fikrini kövrələrək bildirirdi Fazil müəllim.
Dedi ki, 1973-cü il iyun ayının 27-də Budaqdərə kəndində doğulub. Qaçqın düşən zaman 22 yaşı varıydı. Bakı şəhərində Plan-Uçot Texnikumunda tələbə idi. Bütün Laçınlı gənclər kimi o da vətəninin dar günündə el-obasının hay-harayına çatmaq fikri ilə kəndə gəlmişdi. Ermənilərin xəyanətkar, mənfur niyyətlərinin həyata keçirilməsinə mane olmaq istəyən kənd sakinləri o gecənin dəhşətini yaşamağa məcbur qaldılar. Bütün laçınlılar kimi 22 yaşlı Fazilin ailəsi də mayın 18-də doğma ocaqlarını qoyub çıxdılar. Ağcabədi rayonunun Taxtakörpü qışlağına gəldilər. Lakin orda da çox qala bilməyib, Tərtərə üz tutdular. 1992-ci ilin avqust ayından Şıxarx qəsəbəsində məskunlaşdılar. Burdan dağlara yol daha yaxındır,–dedilər. Elə həmin il atası Xanlar Köçəri oğlu 60 yaşında dünyasını dəyişdi və Tərtərdə torpağa tapşırıldı. Daha ətraflı »

XALQIN XİLASKARI

Azərbaycan xalqı tanınmış siyasətçi, dövlət xadimi ümummilli lider Heydər Əliyevə inanırdı və onunla fəxr edirdi. O, həyatı boyu vətəni və xalqı üçün çalışıb. Hakimiyyətə gəldiyi ilk gündən xalqın xoşbəxtliyi üçün bütün enerjisini, gücünü əsirgəmədi. Dövləti idarə etməyə Milli Orduda qayda-qanun yaratmaqdan, onu möhkəmləndirməkdən başladı. Azərbaycana yenidən prezidentliyə qayıdışı ilə xalqımızın həyatında qurtuluş baş verdi. Onun gəlişi ilə ölkəmizin daxili və xarici düşmənlərinin oxu daşa dəydi, arzuları gözlərində qaldı. Respublikamız məhv olmasından xilas edilərək, müstəqilliyimiz qorunub saxlanıldı.
Ulu öndərin müdrik siyasəti nəticəsində cəbhədə atəşkəs yarandı. Onun əməyi nəticəsində bizim haqq, ədalət və sülh tərəfdarı olduğumuz dünya ölkələrinə bəyan oldu. Qaçqınların xüsusi qayğı ilə əhatə olunması, Ermənistan tərəfindən zəbt olunan torpaqların qaytarılması, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi üçün var qüvvəsi ilə çalışdı. Daha ətraflı »

ERMƏNİLƏRİN ƏQRƏB XİSLƏTİ

Azərbaycan Respublikası müstəqillik qazandıqdan sonra xalqımızın tarixi keçmişinin obyektiv mənzərəsini yaratmaq imkanı əldə edilmişdir. Uzun illər gizli saxlanılan, üzərinə qadağa qoyulmuş həqiqətlər açılır, təhrif edilmiş hadisələr özünün əsl qiymətini alır.

1905-1907-ci illərdə azərbaycanlılara qarşı qırğınlar törədilmişdir.
1813-cü və 1828-ci illərdə imzalanan Gülüstan və Türkmənçay müqavilələri Azərbaycan xalqının parçalanmasının, tarixi torpaqlarımızın bölünməsinin əsasını qoydu. Azərbaycan xalqının bu milli faciəsinin davamı kimi onun torpaqlarının zəbti başlandı. Qısa bir müddətdə bu siyasət gerçəkləşdirilərək ermənilərin kütləvi surətdə Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi həyata keçirildi. İrəvan, Naxçıvan və Qarabağ xanlıqlarının ərazilərində məskunlaşdırılan ermənilər orada yaşayan azərbaycanlılarla müqayisədə azlıq təşkil etmələrinə baxmayaraq, öz havadarlarının himayəsi altında “erməni vilayəti” adlandırılan inzibati bölgünün yaradılmasına nail oldular. Belə süni ərazi bölgüsü ilə, əslində, azərbaycanlıların öz torpaqlarından qovulması və məhv edilməsi siyasətinin bünövrəsi qoyuldu. “Böyük Ermənistan” ideyaları təbliğ olunmağa başlandı. “Böyük Ermənistan” yaratmaq xülyasından ruhlanan erməni qəsbkarları 1905-1907-ci illərdə azərbaycanlılara qarşı açıq şəkildə genişmiqyaslı qanlı aksiyalar həyata keçirdilər. Ermənilərin Bakıdan başlanan vəhşilikləri Azərbaycanı və indiki Ermənistan ərazisindəki Azərbaycan kəndlərini əhatə etdi. Yüzlərlə yaşayış məntəqəsi dağıdılıb, yerlə yeksan edildi, minlərlə azərbaycanlı vəhşicəsinə qətlə yetirildi. Bu hadisələrin təşkilatçıları, məsələnin mahiyyətinin açılmasına, ona düzgün hüquqi-siyasi qiymət verilməsinə maneçilik törədərək, azərbaycanlıların mənfi obrazını yaratmış, özlərinin avantürist torpaq iddialarını pərdələmişlər.
1914-1918-ci illərdə Azərbaycanda və Şərqi Anadoluda həyata keçirilmiş soyqırımı cinayətləri, alimlərlə yanaşı, böyük dövlətlərin siyasi dairələrinə də yaxşı məlumdur. Daha ətraflı »

Bir ailə tanıyırdım. M ə mməd Aslan bir dəfə yazmışdı o ailədən. Oxumuşdum həmin yazını. Məndə dərin təəssürat oyatmışdı. Sabir Paşayevin necə böyük bir “İNSAN” olduğunu, ailəsinə hansı hörmət və səmimiyyət ucalığından yanaşdığını hiss etmişdim. Düşünmüşdüm ki, kaş bütün azərbaycanlı ailələrdə belə mehriban və qarşılıqlı anlaşma mühiti mövcud olaydı, belə tərbiyə təlqin ediləydi!…
Sabir Paşayevlə şəxsi tanışlıqdan sonra məndə yaranmış xoş təəssüratın həyati gərçəkliyini gördüm.
Sonralar qismət elə gətirdi ki, onun oğlanları Ədalət, İlham və Ləyaqətlə, qızı Məhəbbət xanımla aramızda ünsiyyət telləri yarandı və ümumiyyətlə, bu ailə mənim üçün doğmalaşdı…
Qarabağ müharibəsi sanballı el ağsaqqalı, tanınmış ziyalı, şair, ələlxüsus böyük “İNSAN” olan Sabir Paşayevin ailəsinə, bir çox azərbaycanlı ailələri kimi, gözlənilməz zərbələr vurdu, fəlakətlər gətirdi. Əvvəlcə özünün ürəyi dözməyib, param-parça oldu. Elə təmiz və halal ürəklər adi təsirdən də sarsılır. Handa da qala növbəti erməni fitnəkarlığına və dəhşətinə dözə! Sabir müəllimin ürəyi bu alçaqlığa dözə bilməzdi, dözmədi də!
Sonra ali təhsilli və ələlxüsus qeyrətli oğulları Ədalət və Evarist Paşayevlər Qarabağ müharibəsində şəhid oldular. Qızı Məhəbbət Paşayeva və digər oğlu İlham Paşayev atəşkəsə qədər qanlı savaş meydanlarından çəkilmədilər. Məhəbbət xanım Tərtərin baş həkimi kimi, İlham isə bir döyüşçü kimi. Neçə dəfə ölümün içindən keçdilər, dəhşətlər yaşadılar, amma geri dönmədilər. Çünki arxada Tərtər və böyük anlamda VƏTƏN vardı. (Onların keçdikləri müharibə yolundan nə vaxtsa kitablar yazılacaq–hər vərəqi qanlı döyüş səhnələrinin canlı salnaməsi olacaq).
…1970-ci illərdə nüfuzlu el adamı və ləngərli ziyalı Sabir Paşayev Tərtər şəhər 2 saylı tam orta məktəbin direktoru idi. Yaşımız xeyli fərqli olsa da, biz biri-birimizə xüsusi ehtiram göstərirdik və bu səmimi münasibət üçün şair Məmməd Aslan aramızda körpü olmuşdu. Hərdənbir üçlükdə “şeir məclisi” düzənlərdik. Daha ətraflı »

HAMININ DOSTU OLMAĞI BACARAN QƏZET

Bünövrəsi 1875-ci ildə Həsən bəy Zərdabinin “Əkinçi” qəzetinin nəşriylə qoyulmuş Azərbaycan qəzetçiliyi 144 illik çətin və şərəfli bir yol keçmişdir. Günümüzdəki mətbuat durumunun dumanlığında öz siması, dəsti-xətti ilə seçilən, “Əkinçi”nin ənənələrinin layiqli davamçısı sayıla biləcək az sayda mətbu orqanlardan biri də bu gün səksən beş yaşı tamam olan “Yeni Tərtər” qəzetidir.
Bu gün bu qəzetin bayramıdır, onun timsalında rayonumuzun, ümumilikdə isə mətbuatımızın bayramıdır.
“Yeni Tərtər” əyalət qəzetidir. Lakin səriştəli, savadlı, fundamental yazılarıyla, professional və obyektiv yanaşma tərziylə, çox geniş və əlvan tematikasıyla, günün aktual məsələlərinə sürətli reaksiyasıyla, oxucusuyla Ana dilində danışmasıyla mərkəzi Respublika qəzetləriylə bir sırada dayanmağı bacarır.
O, sosial mənşəyindən, təhsilindən, peşəsindən, yaşından asılı olmayaraq hamıyla ünsiyyət qurmağı və hamının dostu olmağı bacarır.
Rayon qəzeti tariximizin, adət-ənənələrimizin, milli-mənəvi dəyərlərimizin qısqanc bir təəssübkeşidir.
“Yeni Tərtər” ədəbi dilimizin saflığının onun normalarının qorunmasında əsl vətəndaşlıq mövqeyi nümayiş etdirir. Televiziyalarda, boz mətbuatda baş alıb gedən dil xətalarına onun səhifələrində rast gələ bilməzsən. Daha ətraflı »

AZƏRBAYCANIN MİRVARİSİ

Şuşa şəhərinin intensiv surətdə atəşə tutulması 1992-ci il mayın 7-də başlayıb və mayın 8-i səhər saat 6-dək davam edib. Bu zaman təxminən 1000 düşmən əsgəri Şuşaya üç tərəfdən hücum edib. Bu hücumun həyata keçirilməsində düşmən 40 ədəd zirehli texnikadan istifadə edib.
1992-ci il mayın 8-də Şuşa şəhəri və eyniadlı rayonun 38 yaşayış məntəqəsi silahlı erməni qəsbkarları tərəfindən işğal olunub. Şuşa uğrunda döyüşlər zamanı 480 nəfər dinc sakin qətlə yetirilib, 600 nəfər yaralanıb, 1500 nəfər əlil olub, 552 uşaq yetim qalıb, 68 mülki vətəndaş girov götürülüb və ya itkin düşüb.
Şuşanın işğalı nəticəsində 23 min 156 nəfər azərbaycanlı daimi yaşayış yerindən qovulub. Bununla da Dağlıq Qarabağda etnik təmizləmə başa çatıb və bu ərazidə bir nəfər azərbaycanlı qalmayıb. Erməni silahlıları Şuşa şəhərinin çoxlu sayda tarixi və mədəni obyektlərini dağıdıblar. 22 ümumtəhsil məktəbi, mədəni-maarif, kənd təsərrüfatı texnikumları, orta ixtisas musiqi məktəbi, turizm bazası, Şərq musiqi alətlər fabriki, 8 mədəniyyət evi, 14 klub, 2 kinoteatr, 3 muzey, 20 kitabxana işğal olunub, nadir əlyazmalar yandırılıb, məscid və dini abidələr yararsız hala salınıb. Ümumilikdə 279 dini, tarixi və mədəni abidə məhv edilib. Daha ətraflı »