M  A  Q  B  E  T     Ə  H  M Ə D O V                                                                                           

                                                                                 (  M  i  n i     h  e  k  a  y  ə  l  ə  r )

                                                          TƏKLİF VERİLDİ

Şöbə müdirinə xəbər çatdı ki, bəs sizi böyük müdir axtarır. Şöbə müdiri də bu xəbəri eşidən kimi böyük müdirin qəbuluna gəldi. Qəbul otağında salam verdiyi katibədən, bir də köməkçidən qeyri kimsə yox idi. O səbəbdən də ayaq üstə dayandı ki, yəqin ekranda görən kimi çağıracaq. Katibə isə olduqca mülayim və asta səslə: “Əyləşin”- dedi. “Bir azca vacib işi var, boşalanda çağıracaq”.
Bundan sonra şöbə müdiri əyləşməli oldu. Bu əyləşməklə də iki saatdan çox gözlədi. Öz-özünə düşündü: “Hay-harayla axtarmaq nə, gözlətmək nə?”. Anladı ki, xına o xınadan deyil. Burda nəsə var.
Katibənin telefonuna zəng gəldi. Katibə cavab verdi ki, bəli, burdadır. Sonra da şobə müdirinə işarə etdi ki, içəri keçsin. Bir addım atmışdı ki, katibə dilləndi:
-Zəhmət olmasa, telefonu burda qoyun.
Çıxarıb telefonu da verdi. Üstəlik səsini keçirdi ki, zəng edən olsa, narahatlıq yaratmasın. Böyük müdir şöbə müdirini görən kimi dik ayağa qalxdı, başdan-ayağa mənalı-mənalı süzüb yenidən əyləşdi. Şöbə müdiri yaxın gəlib ayaq üstə dayandı. Böyük müdir birdən səsini ucaltdı:
-Kamilov, bu nədir, nə hoqqadır çıxarırsan, bu xarabanın bir sahibi var, ya yox?!
Böyük müdiri elə bil qudurmuş it dalamışdır. Hirsindən sözləri də qırıq-qırıq deyirdi:
-Adam çıxardan olubsan? O nə iclasdır elan vurubsan?
Şöbə müdiri istər-istəməz dilləndi: Daha ətraflı »

Yol getdiyim yerdə birdən elə bir şey yadıma düşür ki, başlayıram gülməyə. Nə qədər özümü sıxıram ki, gülməyim, yenə də gülürəm. Gülmək də var, gülmək də. Xeyli çəkəndən sonra bir təhər sakitləşirsən. Sakitləşən kimi də o tərəf bu tərəfə boylanırsan ki, birdən görən olar. Görən oldusa, vay halına. Deməzmi, yolun ortasında bu kişi öz-özünə niyə gülür? Yəqin o məsələ…Yəni havalanmışam. And verirəm Allahın adına, məni qınamayın. Bilirsiz nəyə gülürəm? Hardansa yadıma Ramazan ayının birinci gününün duası düşür. Bilmirəm bunu necə yozum? O mənadan ki, duada deyilir:”Bu ayda günahlarımdan keç, ey aləmlərin tanrısı! Məni bağışla, ey günahkarları bağışlayan!”.
Düzünə qalsa burada gülməli bir şey yoxdur. Bu insanları düz yola dəvət etməkdir, yolunu azanlara nəsə xatırlatmaqdır. Mən tamamən başqa bir mətləbə gülürəm. Tutalım ahıl bir kişiyəm. Xeyli gün keçirmişəm. Mən bir yana, cavanları deyirəm. Ya da cavanlarla ahıl olanlar arasındakıları.
Necə olsa da bunlar günah edə bilərlər. Günahsız adam varmı ki? Ola da bilməz. Söhbət oruc tutan 10-12 yaşlı uşaqlardan gedir. Bunlar nə yatdılar ki, nə də yuxu görələr?! Bu yaşda olan tifillər nə günah iş görüblər ki, bağışlanmalarını Tanrıdan istəsinlər. Uşaq hardasa, nədəsə səhv edib. Dalaşıb, pis söz deyib, kimisə cırnadıb, atasının tapşırığı yadından çıxıb, anasının dediyini unudub. Bunlar günah sayılırsa, daha nə deyim? Uşaq səhv iş görər, amma onların səhvi günaha yazılmaz. Bəs onda niyə uşaq deyirlər? Daha ətraflı »

Keçəl Həmzə adında bir məmur yol gedərkən bərk acır. Restorana da xeyli yol qalıbmış. Gedib çatınca acından lap heydən düşər.
Keçəl Həmzə buralara yaxşı bələd idi. Bilirdi ki, qənşərindəki evdə bir qoca, kimsəsiz arvad olur. Qara rəngli, çox bahalı maşınından düşüb qapını yavaşca taqqıldatdı. İçəridən hay verən olmadı. Birdən yadına düşür ki, qoca arvaddı, qulaqları ağır eşidər. Ona görə yerdən bir samballı daş götürüb qapıya vurur. Heç yarım dəqiqə keçməmiş qapı cırıldaya-cırıldaya aralanır. Qarı nənə başını qapıdan çıxarıb deyir:
-Kimsən, a bala?
Keçəl Həmzə dillənir:
-Mənəm, ay nənə, allah qonağı.
-Keç içəri, ay oğul, allaha da qurban olum, qonağına da.
Keçəl Həmzə içəri keçir. Soruşur ki:
-Otaq niyə qaranlıqdır, ay nənə?
-Qaranlıq, olmayıb neyləsin, ay oğul. Bir həftədir gəlib kəsdilər. Dedilər işığa borcum var.
-Bəs köməyin yoxdumu?
-Bir nəvəm vardı. Allah onu da mənə çox gördü, şəhid oldu.
-İşıq pulunu niyə vermirsən? Pensiya ki alırsan. Daha ətraflı »

Elə ki, söhbət şeytandan başladı, gərək ən azı üç dəfə bismillahir-rəhmanirrahim deyəsən ki, səndən əl çəksin. Yoxsa yaxandan yapışdımı, qopası deyil. Bilirsən onda nə sifət var? Allahın üzünə ağ olan yeganə mələkdir. Beləsindən nə gözləyəsən?
Allah Şeytan adlı mələyi oddan yaradıb. Sonra da Adəmi. Hökm edib ki, bütün mələklər Adəmə itaət etsinlər. Şeytan özündən çıxıb deyir:
-Mən Adəımdən əvvəl yaradılmışam, özü də oddan. Adəm isə məndən sonra yaradılıb, həm də kirli-pasaqlı, cücülü-mücülü palçıqdan. Mən niyə ona boyun əyməliyəm? Əymirəm!
Canım fəda olmuş Allah necə qəzəblənirsə, Şeytanı bir başa cənnətdən cəhənnəmə göndərir və deyir ki, get, sən yiyənmədin.
Şeytan Allahın bu hərəkətindən çox pərt olub, bütün Adəm övladlarından intiqam almağı qarşısına məqsəd qoyur. Hətta strateji plan hazırlayıb, başlayır bu planı birbəbir yerinə yetirməyə. Deyir ki:
– Qoy insanlar allaha asi düşsünlər, Quranı oxumasınlar, Allahın buyurduğu düz yoldan çıxıb, özlərini daşlı-kəsəkli yola versinlər.
Şeytan cəhənnəmdə dayanmadı. Onu bir yerdə zəncirləsən də, duruş gətirən deyil. Başladı dünyanı gəzməyə. Xeyli dolaşdı, ölkələri bir-bir “dişinə vurdu”, axır gəlib çıxdı İran deyilən bir vilayətə. Gördü bura çox səfalı yerdir. Həm də gecə -gündüz Qurandan danışırlar. Həzrət Peyğəmbərimiz Məhəmməd salavatullahdan misallar gətirirlər. Adlarını da qoyublar müsəlman. Və qışqırırlar ki, müsəlman müsəlmanın qardaşıdır. Şeytan qərara gəldi ki, əsl axtardığı yer elə buradır.
Ayağını bu torpağa basan kimi girdi ayətullahların cildinə. Onlar da Azəri müsəlmanların üzünə güldülər, əl altdan nə yamanlıq qaldı etməsinlər. Aləm gizli-gizli qarışdı bir-birinə. Hal-qəziyyəni belə görən Şeytan sinəsinə vurub başladı öyünməyə:
-Əhsən mənə! İş görəndə belə görəsən. İranlılara elə dərs keçmişəm ki, artıq bunlara Şeytan lazım deyil. Daha ətraflı »

                                           ZAMAN VƏ MƏKANI BİRLƏŞDİRƏN KÖRPÜ

XII yüzildə bu qədim diyarda bir Günəş parladı. Bu Günəş 880 ildir ki, parlaq ziyası ilə dünyamızı işıqlandırır. Bəşəriyyətə, insanlığa nur çiləyir.
Bu Günəş Azərbaycan xalqının dahi şairi Nizami Gəncəvidir.
Nizami Gəncəvi 1141-ci ildə Gəncə şəhərində doğulub böyümüş, burada da mükəmməl təhsil almışdır. Yaradsıcılığının ilk çağlarında saraylarda yaşamağa can atsa da, ancaq tez bir zamanda bu fikirindən daşınmışdır. Artıq “Sirlər Xəzinəsi”ni yazanda şair saraylara nifrət edir, saray şeirlərini isə ciddi tənqid edirdi. Xalq ilə yaxınlığı onu çox erkən həyatın və sənətin həqiqətini dərk etməyə gətirib çıxarmışdır.
Elmi araşdırmalarda göstərilir ki, onun fəlsəfə, riyaziyyat, biologiya, astrologiya, kimya, tibb sahəsindəki dərin biliyi o cümlədən Quranı müfəssəl bilməsi, islamın fəlsəfi və qanunlarına münasibəti xüsusi önəm kəsb edir.
Nizaminin əsərlərini oxuduqca insanın gözü qarşısında həssas, nəcib, gözütox, dərindüşüncəli, cavanlığından özünü müdrik bir qoca kimi aparan nurani bir insanın heykəli ucalır.
880 ildən çoxdur ki, onun hər beyti, hər misrası Nizami buradadır deyir. Daha ətraflı »

Böyük mütəfəkkir Nizami Gəncəvini bizdən əsrlər ayırsa da onun bədii-estetik ideyaları, dərin xəlqiliyi, vətənpərvərlik və beynəlmiləlçiliyi, xalqımıza məhəbbətlə dolu poemaları indi də hər kəs üçün müasirdir, doğmadır.
2021-ci ildə dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 880 illiyi tamam olur. Bu münasibətlə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə 2021-ci ilin Azərbaycanda “Nizami Gəncəvi İli” elan edilməsi bütün xalqımızın böyük ruh yüksəkliyinə səbəb olub.
Nizami Gəncəvi–İlyas Yusif oğlu Nizami Azərbaycan farsdilli poeziyasının klassikidir.
Nizami Gəncəvi XII əsrdə yaşayıb yaratsa da, bütün dövrlər üçün aktual və müasir olan əsərlərin müəllifi kimi şöhrət qazanmış dünya ədəbiyyatının böyük klassiklərindən biridir.
Şair dünya ədəbiyyatının Makedoniyalı İsgəndəridir. Makedoniyalı İsgəndər öz qılıncı və hərbi şücaəti ilə nə qədər dünya ölkələrini fəth edə bilmişdirsə, Nizami də qələmi ilə, sənətinin qüdrəti ilə, sözünün hikməti ilə dünyanı fəth etmiş çox böyük sənətkardır.
Bəşər bədii fikrinin nadir hadisəsi olan Nizami yaradıcılığı səkkiz əsrdən artıqdır ki, xal-qımızın mənəviyyatının ayrılmaz hissəsinə çevrilmişdir. Böyük sənətkarın bütün həyatı və zəngin ədəbi fəaliyyəti həmin dövrdə təkcə Azərbaycanın və Qafqazın ən iri şəhəri deyil, eyni zamanda Yaxın və Orta Şərqin mühüm mədəniyyət mərkəzi kimi tanınmış Gəncə ilə bağlıdır. Şair ömrü boyu burada yaşayıb yaratmış və dünya poeziyasına bir-birindən dəyərli söz sənəti inciləri bəxş etmişdir. Daha ətraflı »

                                                         AŞIQ ŞEİRİNİN ZİRVƏSİ

Azərbaycan xalq şeirinin ən böyük nümayəndələrindən və bu şeirin ən uca zirvələrini fəth edən sənətkarlarından biri olan Aşıq Ələsgər 1821-ci ildə Göyçə mahalının Ağkilsə kəndində anadan olmuşdur. Atası Alməmməd kişinin ailəsi böyük olduğu üçün qayğıları da çox idi, artıq o, ailəsinin ehtiyaclarını ödəyə bilmirdi. Buna görə də böyük övladı olan Ələsgəri Kərbəlayı Qurbana nökər verir. Təbiətcə mülayim, insanpərvər bir şəxs olan Kərbəlayı Qurbanın Səhnəbanı adında bir qızı var idi. Ələsgərlə Səhnəbanı bir-birini sevmiş, səmimi münasibətləri yaranmışdır. Ancaq Kərbəlayı Qurbanın qardaşı olan Məhərrəm Səhnəbanını öz oğluna almaq istəyirdi. Buna görə gənclərin bir-birinə olan məhəbbətindən xəbər tutan kimi Ələsgəri Kərbəlayı Qurbanın həyətindən qovdurur, Səhnəbanını isə öz oğluna alır. İlk məhəbbəti daşa dəyəndən sonra uzun müddət Səhnəbanını unuda bilməyən Ələsgər 40 yaşına qədər subay qalmışdır. Sonra Anaxanım adlı bir qızla evlənmişdir. O, gözəl ailə başçısı olmuş, həmişə uşaqlarının maddiiqtisadi qayğılarını çəkmişdir. Aşıq Ələsgər bir sıra görkəmli aşıqlardan dərs almış, özündən sonra gələn aşıqlara böyük təsir göstərmişdir. O, aşıq yaradıcılığının demək olar ki, bütün sahələrinə müraciət etmişdir. Onun zəngin bədii irsinə dodaqdəyməz, müxəmməs, qıfılbənd, təcnis, cığalı təcnis, gəraylı, divani və s. bu kimi şeir növləri daxildir. Daha ətraflı »

                                                    BƏŞƏRİ MƏHƏBBƏT ŞAİRİ

Mərdə təmiz bir ad
candan əfzəldir, Ləkəli qalmaqdan ölüm gözəldir…
2021-ci ildə dahi şair və mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin anadan olmasının 880 illiyi tamam olur. Qüdrətli söz və fikir ustadının insanları daim əxlaqi kamilliyə çağıran və yüksək mənəvi keyfiyyətlər aşılayan zəngin yaradıçılığının bəşər mədəniyyətinin nailiyyəti kimi müstəsna əhəmiyyəti nəzərə alınaraq, möhtərəm prezidentimiz İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan respublikasında 2021-ci il “Nizami Gəncəvi İli” elan edildi.
Ölkəmizdə Nizami sənətinin öyrənilməsi və tanıdılması həmişə diqqət mərkəzində olmuş və bu sahədə xeyli iş görülmüşdür. Belə ki, Nizaminin ədəbiyyatda və incəsənətdə yaddaqalan obrazı yaradılıb. Mütəfəkkir şairin doğma şəhəri Gəncədə məqbərəsi, Bakıda, Sankt-Peterburqda və Romada heykəlləri ucaldılıb.
Nizami Gəncəvinin yubileyləri ölkəmizdə hər zaman təntənə ilə keçirilib. Dahi şairin 800 illik yubileyi onun irsinin tədqiqi və təbliğində əsaslı dönüş yaradıb. Daha ətraflı »

                                       880 İL BUNDAN ƏVVƏL DOĞAN GÜNƏŞ

Dahi Azərbaycan şairi İlyas Yusif oğlu Nizami Gəncəvi 1141-ci ildə Gəncə şəhərində anadan olmuşdur. O, çox gənc yaşlarından dövrünün elmi biliklərinə maraq göstərmiş, mükəmməl təhsil almışdır.
Nizami Gəncəvi ana dilini dərindən bilməklə yanaşı, o dövrün elm dili olan ərəb dilini və şeir dili olan fars dilini mükəmməl öyrənmişdir. Ömrü boyu mütaliədən ayrılmadığına görə get-gedə biliklərini təkmilləşdirərək dövrünün kamil bir aliminə çevrilmişdi. Buna görə də Nizamini “həkim” adlandırırdılar.
Dahi şair mükəmməl dini təhsil almışdır. “Quranı” əzbər bilən şair oradakı fikirləri nəzmlə qələmə alaraq ölməzlik zirvəsinə ucalmışdır. Əsl müsəlman kimi yaşayan Nizami Gəncəvi öz yüksək mənəviyyatı, əxlaqi, davranışı ilə böyük hörmət qazanmışdır. Ona həmçinin “Şeyx Nizami” də deyirdilər. Aza qane olan şair azadlığı hər şeydən üstün bilmiş, sarayda yaşamaqdan imtina etmişdir. Halal zəhməti ilə yaşamış, sifarişlə əsərlər yazmışdır.
Seçmişəm dünyada mən bircə bucaq,
Arpa unu olmuş azuqəm ancaq,
İlantək xəzinə üstə yatıram,
Arpa çörəyiylə oruc tuturam.
Bu misralardan şairin sadə bir həyat keçirdiyi aydın olur.
Nizami Gəncəviyə dünya şöhrəti qazandıran ölməz “Xəmsə”si olmuşdur. Şairin öz həyatına aid faktlara da “Xəmsə”də rast gəlmək olur. Məlum olur ki, onun Afaq adında həyat yoldaşı, Məhəmməd adında oğlu olmuşdur. Oğluna Məhəmməd adı verməsi heç də təsadüfü deyil, şairin peyğənbər sevgisindən irəli gəlir. Daha ətraflı »

                                                        USTAD SƏNƏTKAR

Azərbaycan sifahi xalq ədəbiyyatının ən böyük nümayəndələrindən və bu növün ən uca zirvələrini fəth edən sənətkarlardan biri də Aşıq Ələsgərdir.
Aşıq Ələsgər 1821-ci ildə Göyçə mahalının Ağkilsə kəndində anadan olmuşdur. Atası Alməmməd kəndin hörmətli şəxslərindən sayılırdı. Əsas məşğuliyyəti dülgərlik idi. Eyni zamanda bədahətən söz demək, şeir qoşmaq istedadı vardı. Ara-sıra qoşma, bayatı, gəraylı söyləyərdi.
Alməmməd kişinin ailəsi böyük idi–4 oğlu, 2 qızı vardı. Uşaqlarını saxlamaq üçün o, Cavanşir mahalının meşələrindən quru ağac, odun daşıyır, Göyçə mahalının kəndlərində satır, 8 nəfər külfətini bir qarnı ac, bir qarn tox dolandırırdı. Uşaqları böyüdükcə Alməmməd kişinin qayğıları da çoxalırdı. Artıq o, ailəsinin ehtiyaclarını ödəyə bilmir, tez-tez maddi çətinlik qarşısında qalırdı. Buna görə də böyük övladı Ələsgəri 14 yaşında Kərbəlayı Qurban adlı bir varlıya nökər verir. Ələsgər 2 il Kərbəlayı Qurbanın həyətində nökərlik edir. Daha ətraflı »