Göyçə sərvətlərimizdən)

Budur ana təbiətin oyanış fəsli olan baharın – folklorçuların əzbərində, aşıqların sazının tellərində, xanəndə və müğənnilərin avazında vəsf olunan, neçə-neçə qədim ənənələriylə cavanların əhvalına şuxluq qatan nazlı baharın mübarək qədəmlərinin sədaları duyulmaqdadır. Gəlişiylə təbiətə gözəllik, ürəklərə hərarət, zəhmətkeş insanlara həvəs gətirən baharın, zaman-zaman yaradıcı aşıq və şairlər tərəfindən şəninə sayagəlməz qədər biri-birindən gözəl şeirlər söylənən, nəğmələr oxunan baharın sədalarıdır bu sədalar.
İlıq nəfəsiylə təbiəti canlandıran yazın tərənnümündə Göyçə ədəbi mühitində yetişmiş ustad sənətkarların da zövqləri oxşayan inci düzümləri az olmamışdır. Onlardan biri də qüdrətinə, istedadına, nüfuzuna, şöhrətinə “savadsızlığına” xeyli “savadlıların” həsəd apardığı Dədə Ələsgərdir. Onun yaradıcılığı kamil ustad və müdrik ağsaqqal olmasından xəbər verir.
Ancaq biz onun şeirlərində baharı vəsf edən bəzi məqamları bu baharın gəlişinə töhvə olaraq istəkli oxucuların diqqətinə təqdim edirik:
Bahar fəsli, yaz ayları gələndə,
Süsənli, sünbüllü, lalalı dağlar,
deməklə, əsasən baharın zinətlərindən zövq alan aşıq qoynunda boya-başa çatdığı dağların, gəzdiyi yaylaqların tərənnümündən doymazmış.
Ələsgər köynəkdən çıxarsın sazı,
Yenə cuşa gəlsin eşqi, avazı.
Tərifləsin allı-yaşıllı yazı,
Unutma bu böyük kamalı, yaylaq, Daha ətraflı »

2023-ci ildə Tərtər rayonunda 284 milyon 635.0 min manat həcmində və ya 2022-ci ilə nisbətən 8.4 faiz çox ümumi məhsul istehsal edilmiş və xidmətlər göstərilmişdir. Ümumi məhsul buraxılışının həcmində istehsal sahələrinin xüsusi çəkisi 74.5 faiz, xidmət sahələrinin xüsusi çəkisi 25.5 faiz təşkil edir.
İstehsal edilmiş ümumi məhsul və göstərilmiş xidmətlərin həcmi sənayedə 28 milyon 680.7 min manat (10.1 faiz), kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıqda 114 milyon 33.5 min manat (40.1 faiz), tikintidə 69 milyon 442.4 min manat (24.4 faiz), nəqliyyat və anbar təsərrüfatında 2 milyon 131.6 min manat (0.7 faiz), informasiya və rabitədə 879.8 min manat (0.3 faiz), ticarət, nəqliyyat vasitələrinin təmiri sahəsində 69 milyon 467.0 min manat (24.4 faiz) təşkil etmişdir.
Ümumi məhsul buraxılışı kənd təsərrüfatında 8.0 faiz, tikintidə 29.1 faiz artmışdır.

Aşıq yaradıcılığında təcnisə (qoşmanın cinas növü) xüsusi yer və diqqət ayrılır. Təcnis ta qədimdən bu günümüzə qədər mövcudluğunu saxlamaqdadır. Tufarqanlı Abbasdan, Qurbanidən bəri yaradıcı aşıqlar və bir çox şairlər təcnis növünə müraciət etmişlər. Aşıq Alıda, Dədə Ələsgərdə, Dədə Şəmşirdə olduqca dərin mənalı təcnislər oxuyuruq. Öz dövründə Aşıq Alıya “Təcnis Alı” ləqəbi də verilmişdir. Həmyerlimiz, istedadlı qələm sahibi Talıb Məmmədlinin yaradıcılığında da təcnis janrına rast gəlinir. Aşağıda bunlardan bir neçəsini oxucularımıza təqdim edirik.

DAŞ QALA

(Olmuş əhvalat)

Yaradanın sədasını qulaqlarında sırqa et! Özün heç nə yaratmağa qadir deyilsən. Elə isə yaradanın yaratdıqlarına ehtiyatla yanaş. Axı sən Tanrının yaratdığı ən ali varlığa–insana daha yaxınsan, ey təbib.
Havalar qarışıq, istili-tüstülü, ətraf qarışıq, davalı-şavalı, insanlar müxtəlif, imkanlı-imkansız. Talelər müxtəlif, çox bəsit–yarı xoşbəxt, yarı bədbəxt. Yarı sağlam, yarı xəstə, eh, daha nələr və necələr.
Uzra xəstəxanaya anası ilə gətirildi. Həkimi Ədari xanım ona cərrah yanına getməyi məsləhət gördü və beləcə gənc qadının yeni həyat hekayəsi başlandı. Qarın boşluğu cərrahiyyəsində son mərhələ–yayılmış irinli peritonit. Diaqnoz çox ağır idi. Təzəcə ailə qurmuş gəlin sol boru və yumurtalığından məhrum oldu. Yeddi günlük mücadilədən sonra sağlamlığa qovuşdu. Evə yazılarkən arxasınca yalnız gözü yaşlı, bir həftə ərzində saçı ağarmış, büzüşmüs, üzülmüş anası gəldi. Qızını ər evinə qaytarmadılar. “Bizə yarımcan gəlin lazım deyil”, – dedilər.
Aradan illər keçdi. Uzra anası ilə yenidən onu əməliyyat edən həkimin yanına gəlmişdi. Bu illər ərzində nələr olmuşdu. Uzra yenidən ailə qurmuş, ancaq bu ailə də onu qəbul etməmişdir. İkinci evdən qovulandan bir müddət sonra qarşısına çıxan insan ona evlənməyi təklif etmişdir. Uzra indi ailəlidir, ancaq yenə xəstədir. Xəstə müayinə edildi və sağ tərəfli boru hamiləliyi ilə cərrahi əməliyyata alındı. Sadə bir əməliyyat–daxili qanaxmanı dayandırmaq, deşilmiş borunu kənar etmək. Bu qədər. Ancaq gəlin məsələyə bir qadının taleyi baxımından yanaşaq. Bu əməliyyat onun ana olmaq istəyinə son qoyacaq. Bayırda isə gözü yaşlı ana–Amis, övlad sahibi ol-maq arzusu ilə yaşayan gənc həyat yoldaşı, əməliyyat otağında üzünü soyuq tər basmış, deşilmiş borunu əlində tutaraq düşüncələrə dalmış həkim. Qərar vermək həm asan, həm də çətindir. Həkim ona zillənmiş gözlərə, asistentin, əməliyyat tibb bacısının üzünə baxdı və elə bil öz-özünə hökm elədi: Borunu saxlayırıq, ancaq necə? Bacardığım kimi. Əməliyyat borunu uc-uca anostomozu və drenə edilməsi ilə başa çatdı. Daha ətraflı »

XALQ MAHNILARIMIZI YAŞADAQ!

Azərbaycanın Xalq Artisti Əbülfət Əliyevlə müsahibə

–İnsan həyatında elə əlamətdar günlər olur ki, o, yaddaşlara əbədi həkk olunur, illər keçsə də unudulmur. Hər dəfə xatırlananda o günlər xəyalən yenidən yaşanır. Əbülfət müəllim, yəqin ki, Sizin də səhnəyə ilk gəlişiniz xatirənizə beləcə həkk olunub. Xahiş edirik, bu barədə danışasınız.
–Mən Ağdamda böyümüşəm. Uşaq vaxtlarımdan musiqiyə böyük həvəsim var idi. Məktəbimizdə başqa dərnəklərlə yanaşı Qumru müəllimin rəhbərlik etdiyi özfəaliyyət dərnəyi də fəaliyyət göstərirdi. Mən də həmin dərnəyin üzvü idim. 1944-cü ildə respublikamızda ilk uşaq olimpiadası keçirilirdi. Dərnəyimizin bir qrup üzvü ilə mən də olimpiadada çıxış edirdim. İfamı bəyəndilər və Bakıda filarmoniyada keçirilən yekun konsertdə mən də iştirak etdim. Mənə bir-neçə həmyaşıdlarımla birgə Azərbaycan LKGİ MK tərəfindən mükafat olaraq bir dəst paltar verdilər. Mənim səhnəyə ilk gəlişim belə oldu.
–Səhnəyə ilk gəlişinizdən artıq 30 il keçib.Bu illər ərzində Siz uzun və şərəfli sənət yolu keçmisiniz. İndi səhnəyə çıxanda hansı hissləri keçirirsiniz?
–İlk gənclik illərimdə çox gərgin həyacan kecirirdim. İllər ötdükcə bu gərginlik azaldı. Ancaq indi də hər dəfə tamaşaçılar qarçısına çıxanda həyacanlanıram. Mənə elə gəlir ki, öz sənətini ürəkdən sevən müğənni tamaşaçı qarşısında həmişə həyacan keçirir. Bu həyacan da onun xalqa olan sevgisindən, bir də sənətinə olan məsuliyyətindən irəli gəlir. İfa etdiyim mahnılarla çalışıram ki, həmişə xalqımın məhəbbətini qazanım.
–Sizin ifa etdiyiniz bütün mahnılar bizim üçün sevimlidir. Bəs Siz özünüz bu mahnılardan hansını daha çox sevirsiniz? Onlardan hansı sizə daha doğmadır? Daha ətraflı »

(Poetik dualar)

Yasin Həsənalı oğlu Heydərov Ağdərə rayonunun Umudlu kəndinin sakinidir (mərhum el şairi Xalıqverdinin qardaşı oğludur). Hal-hazırda Yeni Qəsəbədə yaşayır. Hərbçidir. Ailəlidir. 3 oğul övladı var. Şeir yazır və saz çalmağı da bacarır. Aşağıda Yasin Heydərovun işğaldan azad edilmiş kəndinə həsr etdiyi iki şeirini oxucularımızın diqqətinə çatdırırıq.

BU YERDƏ

UMUDLUM