AŞIQ ƏLƏSGƏRİN 200 İLLİK YUBİLEYİNİN QEYD EDİLMƏSİ HAQQINDA AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN SƏRƏNCAMI

2021-ci ildə Azərbaycan aşıq sənətinin görkəmli nümayəndəsi, qüdrətli söz ustadı Aşıq Ələsgərin anadan olmasının 200 illiyi tamam olur.
Aşıq Ələsgər çoxəsrlik keçmişə malik aşıq sənəti ənənələrinə ən yüksək bədii-estetik meyarlarla yeni məzmun qazandırmış, xalq ruhuyla həmahəng əsərləri ilə Azərbaycanın mədəni sərvətlər xəzinəsinə misilsiz töhfələr bəxş etmişdir. Sənətkarın doğma təbiətə məhəbbət və vətənpərvərlik hisslərini vəhdətdə aşılayan, ana dilimizin saflığını, məna potensialını və hüdudsuz ifadə imkanlarını özündə cəmləşdirən dərin koloritli yaradıcılığı Azərbaycan ədəbiyyatının parlaq səhifələrindəndir. Aşıq Ələsgər çox sayda yetirmələrindən ibarət bir məktəb formalaşdırmış və gələcəyin məşhur el şairlərinə qüvvətli təsir göstərmişdir. Azərbaycan aşıq sənətinin ümumbəşəri dəyərlər sırasında qorunan dünya qeyri-maddi mədəni irs nümunələri siyahısına salınması həm də Aşıq Ələsgər sənətinə ehtiramın təzahürüdür.
Aşıq Ələsgərin zəngin poetik irsinin geniş tədqiqi, nəşri və təbliğinin mühüm mərhələsi mədəni-mənəvi dəyərlərimizin bütün daşıyıcılarına həmişə qədirbilənliklə yanaşan ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Daha ətraflı »

Aşıq Ələsgər zəngin yaradıcılığı ilə Azərbaycan aşıq ədəbiyyatının barlı-bəhərli əbədiyyət ağacıdır. Zaman-zaman nəsillər bu ağacı ziyarət edəcək, Aşıq Ələsgərin söz dünyasından nübar sözlər, misralar, fikirlər dərəcək, Ələsgər möcüzəsi yenə də bitib-tükənməyəcək.
XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan aşıq ədəbiyyatında Aşıq Ələsgər möcüzəsi ilə sazın, sözün yeni ömrü başladı. “Haqq aşığı” ifadəsi Dədə Ələsgərin simasında yenidən dirilib gerçəkləşdi.
1821-ci ildə Göyçə mahalının Ağkilsə kəndində anadan olan Ələsgəri atası Alməmməd kişi böyük külfətini dolandıra bilmədiyindən 14 yaşında Kərbəlayı Qurban adlı bir varlıya nökər verir. Ələsgər 4 il Kərbəlayı Qurbanın həyətində nökərçilik edir. Ələsgər Kərbəlayı Qurbanın qızı Səhnəbanuya aşiq olsa da, bu sevda baş tutmur.
İllər keçir, Ələsgər nakam məhəbbətin ağrıacısını yaşayır, uzun illər ilk məhəbbətini unuda bilmir, çətinliklərdən, sınaqlardan keçə-keçə sazla-sözün qovuşduğu dəryaya can atır.
Dövrünün qüdrətli sənətkarı Aşıq Alı onun gələcək taleyini büsbütün dəyişir. Fitri istedadı, kəskin hafizəsi, şəxsiyyəti, nəcibliyi ilə hər kəsdən seçilən Ələsgər on il Aşıq Alıya şəyirdlik edir, saz dünyasının sirlərinə bələd olur, sirlər qapısını açıb, ustadlıq mərtəbəsinə yetişir. Daha ətraflı »

Adım Ələsgərdir, Göyçə mahalım,
Ələst aləmində demişəm bəli.
1821-ci il. Göyçə mahalı. Ağkilsə kəndi. Yazın ilk günü. Yoxsul Alməmməd kişinin kiçik komasında bir uşaq dünyaya gəldi. Körpənin adını Ələsgər qoydular. 13-14 yaşına çatanda atası onu bir varlının qapısına nökərçiliyə verdi. Amma uçmaq üçün yarananlar sürünə bilməzlər. Ələsgər o qapıdan qovuldu, ancaq Allah ona başqa bir qapı açdı. Azman saz, söz ustadı Aşıq Alının yanında düz on il aşıq sənətinin sirlərini öyrəndi. Məclislərin birində öz şagirdinə dəyər vermək üçün sazını ona bağışlamaq istəyir. Amma Ələsgər öz ustadının sazını qəbul etmir və dillər əzbəri olan məşhur şeirini deyir.
Bir şəyird ki, ustadına kəm baxa,
Onun gözlərinə ağ damar, damar.
Məktəb üzü görməyən, yazı-pozu bilməyən, fitrən istedad sahibi olan, Daha ətraflı »

                                                                   KAMİLLİK VƏ MÜDRİKLİK ZİRVƏSİ

Nizami hər sözü demiş birinci, Qoymamış cilasız qalsın bir inci
                                                                             (Əmir Xosrov Dəhləvi)

880 il öncə Azərbaycan poeziyasında parlaq bir günəş doğdu. Elə o vaxtdan bu günəş yanır, sönmək bilmir, ürəkləri, şüurları nurlandırır, zülmətdə yaşayanların yolunu işıqlandırır, oxucuya ruhi-mənəvi qida verir. Bu günəş Nizamidir… qəlb şairi Nizami, dünyanı öz dahiliyi ilə heyrətə salan Nizami!
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 yanvar 2021-ci il tarixli sərəncamına əsasən 2021-ci il “Nizami Gəncəvi ili” elan edilmişdir.
Nizami Gəncəvinin 880 illiyinin belə bir səviyyədə qeyd olunması, cənab prezident tərəfindən şairə xüsusi diqqətin ayrılması, təbii ki, həm Azərbaycanın öz irsinə hörmətini göstərir, eyni zamanda gənc nəslin öz tarixini tanımasında və təlim-tərbiyəsində mühüm rol oynayır.
Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvi qədim Gəncə şəhərində anadan olmuş və öz yaradıcılıq fəaliyyəti boyunca mədəni irsimizin əvəzsiz nümunələrini burada qələmə almışdır.
Nizami yalnız şair deyildi, o, dövrünün bütün elmlərini şeirə gətirməklə yanaşı ədalət və bəşəri hisslərini ən əsası insana hörmət və hümanizm ideyalarını Daha ətraflı »

Tam adı Əbu Məhəmməd İlyas İbn Yusif olan Nizami Gəncəvi dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri, dünya poeziyasında yeni epik-romantik janırın banisi, Azərbaycan fars dilli poeziyanın klassiki, orta əsrlər şərqinin ən böyük şairlərindən biri, farsdilli epik poeziyaya danışıq dili və realist stili gətirmiş sənətkardır.
Nizami Gəncəvi 1141-ci ildə Gəncə şəhərində anadan olmuşdur. Doğulub boya-başa çatdığı yerə görə “Gəncəvi”, sözləri nizama düz-məkdə, yəni şeir yazmaqda məharətinə görə “Nizami” adlandırılan İlyas gənc yaşlarından dövrünün elmi bi-liklərinə maraq göstərmiş, mükəmməl təhsil almışdır. Ömrü boyu bir an belə mütaliədən ayrılmadığına görə get-gedə biliklərini təkmilləşdirərək dövrünün kamil bir aliminə çevrilmişdi. Şairin ömrü boyu elmi biliklərə yiyələnməsini, sonralar “Xəmsə” (“Beşlik”) adı ilə bir yerə toplamış beş poeması aşkar göstərir.
Nizami yaradıcılığa lirik şeirlərlə başlamışdır. Onun lirik irsindən əldə olunan nümunələr klassik şərq şeirin ancaq üç şəklini-qəzəl, qəsidə və rübai şəkillərini təşkil edir. Bu nümunələr şairin zəngin lirik irsinin çox az bir hissəsini təşkil etsə də, onlar sənətkarın lirik yaradıcılığın ideya istiqaməti, bədii xüsusiyyətləri haqqında danışmağa imkan verir. Daha ətraflı »

                                                           BÜTÜN DÖVRÜN MÜKƏMMƏL ŞAİRİ

Qəlbini çalmasın bu mal, bu dövlət,
Azi bir zillətdir, çoxu fəlakət
Göydə ol, yerdə ol, fərqi yox bunun,
Torpaqsan, yenə də torpaqdır sonun.
                                                                                     (NizamiGəncəvi)
XII əsr intibah ədəbiyyatının görkəmli simalarından biri, hətta birincisi olan Nizami Gəncəvinin 100-dən çox qəzəli, rübaisi, qəsidəsi onun yaradıcılığının ayrılmaz hissəsini təşkil edir.
Qədim və erkən orta əsrlər dövründə həyatı və yaradıcılığı Nizami qədər müzakirələrə, mübahisələrə səbəb olan ikinci bir mütəfəkkir bəlkə elə onun özüdür. Bu məqalədə məqsəd heç də onun həyat və yaradıcılığı haqqında məlumat vermək deyil, əsas məqsəd Nizami Gəncəvinin hansı millətə məxsus olması barədə oxucularımıza məlumat verməkdir. Öz yaşadığı dövrdən bəri, müasir zəmanəmiz də daxil olmaqla, böyük filosof-şairin milliyyəti regionda yaşayan bütün xalqlara maraqlı olmuşdur.
Elmə məlum olan yaradıcılığı fars dilində olduğu üçün, məhz fars araşdırmaçı və ədəbiyyatşünasları onu fars hesab ediblər. Fars dilində yazıb yaratmaq heç də onun fars olması üçün əsas vermir. Daha ətraflı »

Azərbaycana, Azərbaycan xalqına təkcə Nizami Gəncəvi kimi dahi bir şəxsiyyət bağışladığına görə Gəncə torpağı, Gəncə xalqı, gəncəlilər əbədi minnətdarləığa layiqdirlər.
                                                                                (Heydər ƏliyevÜmummilli Lider)

Dünya şeiriyyatının günəş tək nur saçan müdrik siması, şərq poeziyasının ecaskar qüvvəsi, Azərbaycanın bəşəriyyətə bəxş etdiyi tarixi şəxsiyyət, bütün dövrlərin şairi – Nizami Gəncəvinin 880 illiyi münasibətilə 2021-ci il Prezident İlham Əliyevin sərəncamına əsasən “Nizami Gəncəvi İli” elan olunmuşdur.
Yazılı mənbələrdə Nizami Gəncəvi haqqında məlumat az olsa da, onun əsərlərindən onun haqqında ətraflı məlumat almaq mümkündür. Dahi şairimizin mənalı ömür yolu Gəncə şəhərində başlayır. Nizami Gəncəvi 1141-ci ildə Gəncədə dünyaya göz açmışdır. 1169-cu ildə Dərbənd hökmdarı Nizamiyə Afaq adlı kəniz göndərir və şair onunla evlənir. 1174-cü ildə Məhəmməd adlı oğlu dünyaya gəlir, həmin ildə Afaq vəfat edir. Və Gövhər adlı qadınla evlənir. Nizami dünya ədəbiyyatı tarixində 5 poemadan ibarət “Xəmsə” müəllifi kimi məşhurdur.
1176-1203-cü illər ərzində “Sirlər Xəzinəsi”, “Xosrov və Şirin”, “Leyli və Məcnun”, “Yeddi gözəl” və “İskəndərnamə” poemalarını yazmışdır. Hümanist şair kimi şöhrət qazanan Nizaminin əsərlərində bütün nəsillərin mənəvi dünyasına işıq saçaraq böyük tərbiyəvi əhəmiyyət kəsb edən əsərlər yazmışdır. Daha ətraflı »

                                                  YÜKSƏK BƏŞƏRİ İDEYALAR TƏRƏNNÜMÇÜSÜ

Dünyada nə qədər kitab var belə.,

Çalışıb, əlləşib gətirdim ələ.

Oxudum, oxudum sonra da vardım,

Hər sirli xəzinədən bir dürr çıxardım.

Nizami Gəncəv

Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Respublikasında 2021-ci ilin “Nizami Gəncəvi İli” elan edilməsi haqqında Sərəncam imzalayıb. Sərəncamda deyilir ki, Azərbaycan şairi, dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Nizami Gəncəvi bəşəriyyətin bədii fikir salnaməsində yeni səhifə açmış nadir şəxsiyyətlərdəndir.  
Nizami Gəncəvi ömrü boyu dövrün mühüm mədəniyyət mərkəzlərindən olan qədim Azərbaycan şəhəri Gəncədə yaşayıb yaratmışdır. Yaxın və orta Şərq fəlsəfi-ictimai və bədi-estetik düşüncə tarixini zənginləşdirən ecazkar söz sənəti incilərini də burada ərsəyə gətirmişdir.
Mütəfəkkir şair çox sayda davamçılarından ibarət olan böyük bir ədəbi məktəbin bünövrəsini qoyub. Azərbaycan xalqının bəşər mədəniyyətinə bəxş etdiyi simalardan biri də Nizamidir. Daha ətraflı »