Qədim tarixə malik olan və amma el arasında çox da geniş yayılmayan bayramlardan biri də “Xıdır İlyas” və ya “Xıdır Nəbi” adlandırılan mərasimdir. Bu bayram bir-birindən cuzi fərqlərlə demək olar ki, Azərbaycanın bir sıra bölgələrində keçirilir. Xıdır Nəbi adətən təbiətin oyanması, otların cücərməsi, axar suyun təmizlənməsi və sairə təbii proseslərlə müşayiət edilir. Ta qədimdən xalq təqvimində qış fəsli iki əsas mərhələyə-40 gün sürən böyük çilləyə (22 dekabr – 31 yanvar) və kiçik çilləyə (1 fevral-20 fevral) bölünüb, sonrakı 30 gün isə boz ay adlanıb. Qədim xalq mərasimlərindən biri olan “Xıdır Nəbi” (“Xızır İlyas”) bayramı da çillə günlərinə təsadüf edir. Bu bayramın təsadüf etdiyi günlərlə bağlı tədqiqatçılar arasında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bəziləri bayramın böyük çillədən dörd, kiçik çilədən isə üç gün olmaqla yeddi gün davam etdiyini bildirir. Qarabağın əksər bölgələrində (Cəbrayıl, Laçın, Zəngilan, Kəlbəcər və Füzuli rayonlarında) “Xıdır İlyas” bayramı özünəməxsus mərasimlərlə qeyd olunub. Qışın ortalarında keçirilən bu bayramda azərbaycanlı qadınlar ailəsinin salamatlığı üçün sacda qovurğa qovurar, çay və bulaq kənarında müxtəlif rəngli bir neçə yumurta qoyar və niyyət edərdilər. Ertəsi gün yumurtalara baxardılar. Əgər yumurta qırmızı rəngə boyanmışdırsa yaxşı, qara rəngə boyanırdısa pis əlamətə yozulardı. Yığılmış bayram payını götürüb uşaqlardan birinin evinə toplaşıb bayram edərdilər.
“Xıdır İlyas” mərasimini bölgədə qışın yarısının yola salınması münasibətilə keçirirlər. Bu mərasimdə hamı evdən bayıra çıxar, çoxlu tonqallar yandırardılar. Belə bir inam da var ki, guya mərasimdə Ona mütləq pay verilməlidir. Əgər pay verilməsə, Xıdır İlyas küsər, atını çapıb gedər və ruzi-bərəkəti də özü ilə aparar. Pay verildikdə isə Xıdır İlyas-Xıdır peyğəmbər atını çapıb həmin evlərin hamısına ruzi paylaya-paylaya gedər. ”Xıdır Nəbi” bayramından sonra artıq yalançı çərşənbə gəlir. Daha sonra isə “Xəbərçi çərşənbə” və “Boz ay” gəlir. “Boz ay”dan sonra isə o biri çərşənbələr başlayır. Yəni, bu bayram Novruza giriş bayramıdır. Qədimlərdə kəndlərdə bu bayram keçirilirdi”-Həmin çərşənbələrin ilk üçünə “Oğru üsgü”, ikinci Daha ətraflı »

Novruzun əsas atributlarından biri Novruz süfrəsidir. İnanclarımıza görə, süfrəyə düzülən nemətlər nə qədər bol, çeşidli olarsa, il bir o qədər bərəkətli olar.
Qədim zamanlarda belə bir inanc da vardı: Əgər ailə bütün lazımi nemətləri süfrəyə qoyurdusa, bu, həmin ailənin özünütəsdiqindən xəbər verirdi. Novruz bayramında süfrənin əsas özəlliyindən biri də budur ki, süfrəyə şirin yeməklər qoyulmalıdır. Şirniyyatlardan paxlava, şəkərbura, şirin qoğal, badambura və s. saymaq olar. Bundan başqa, qovurğa qovrulur, müxtəlif şərbətlər, milli içkilərə yer verilir. Adətə görə, süfrəyə “s” hərfi ilə başlayan 7 növ ərzaq qoyulur.
Niyə belədir? Daha ətraflı »

Kosa və keçəl –Azərbaycanda, xüsusilə Novruz bayramında məşhur personajlardır. Onların oyunbazlığı bayrama xüsusi ovqat gətirir Kosa və Keçəl obrazları qışla yazın mübarizəsini əks etdirir: Qış öz yerini yaza təhvil vermək istəmir, yaz isə bu yeri əldə etməyə çalışır. Kosa ilə Keçəlin məzhəkəsinin rəmzi bundan ibarətdir. Çox qədim mənbələrdə Novruz mərasimi ilə bağlı bu obrazlardan istifadə olunub. Onlar ta qədim zamanlardan açıq havada keçirilən meydan tamaşasını gözəlləşdiriblər. Bu personajlar barədə Hüseynqulu Sarabskinin ”Köhnə Bakı” əsərində yazılanlar Novruz ənənələrinin orijinal variantına yaxındır, onların oyunbazlığının geniş mətni həmin əsərdə əks olunub. Daha ətraflı »

Yer üzündə bütün canlıların sağlam yaşaması və böyüməsi üçün torpaq, su və hava lazımdır. Bunlar təbiət adlanır. Təbiət təbib, təbabət sözlərindən götürülüb.
Ulu Tanrı Vətənimin torpağına bütün nemətlərdən bəxş etmişdir. Azərbaycanın təbiəti müalicəvi sularla, min cür gül-çiçəklə, qiymətli metallarla, bir sözlə, yeraltı və yerüstü sərvətlərlə zəngindir. Bu təbiəti seyr etdikcə insanın qəlbi fərəhlə dolur. Əlverişli iqlim şəraitimiz ölkəmizə bitib-tükənməyən bol nemətlər bəxş edib.
Azərbaycanın təbiəti o qədər gözəl və sirlidir ki, yayın qızmar günlərində dağlarımızın başında qar olur. Vətənimin gözəlliklərindən, möcüzələrindən yazmaqla qurtarmaq olmaz. Çünki Azərbaycanın təbiəti rəngarəngdir, bölgələrimizin torpaqları əkinə yararlıdır, zəngin flora və fauna aləminə malik tükənməyən bir xəzinədir.
Torpağımın üstündən əlavə altı da sərvətlərlə zəngindir. Xəzər dənizindən çıxan “Qara qızıl” vətənimi bütün dünyada tanıdır və xalqımıza milyonlarla gəlir gətirir. Yer kürəsində məlum olan 2000-dən artıq palçıq vulkanlarından 344-ü Azərbaycanın şərqində, Xəzər hövzəsində yerləşir.
Respublikada təbiətin qorunmasına böyük qayğı göstərilir. Ən qiymətli və nəsli azalan heyvanlar, bitkilər üçün dövlət təbiət qoruqları yaradılmışdır. Daha ətraflı »

–Son dəblər haqqında nə deyə bilərsiniz?
–Elə geyinirlər ki, arxadan arvadla kişi seçilmir. Cavan qızlar bir yana, bəzən yaşlı qadınların dar şalvarlardan və hər yeri açıq köynəklərdən görünən əzaları az qalır adamın gözünə girsin. Onların əvəzinə adamın özü utanır.
* * *
–Rayonumuzun bu mərkəzi bazarı var ha, bilmirsən orda vəziyyət nə vaxt düzələcək?
–Oranın müdiri insafa gələndə. Bir də ağzında “bazar” deyirsən, orada vəziyyət düzəlsə, onda bazar olmaz ki!.. Daha ətraflı »

“Bizim siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşı, onun problemləri, onun qayğıları, onun rifahı dayanır”.
“…Bizim yolumuz inkişaf yoludur… Bundan sonra da Azərbaycan yalnız uğurlar, qələbələr yolu ilə gedəcək”.
“…Biz islahat naminə islahat aparmırıq. Biz məqsədyönlü, düşünülmüş addımlar atırıq ki, ölkəmizin inkişafına yeni təkan verək”.

İlham ƏLİYEV,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

MÜRACİƏTİMİN HƏLƏ NƏTİCƏSİ YOXDUR

Hörmətli redaksiya!
2013-cü il 28 iyun tarixində quş yumurtalarının inqubasiya edilmədən bir-iki saniyə vaxt ərzində mayalı olması müəyyən edildi.
Bu yenilik haqqında sizin “Yeni Tərtər” qəzetində “Quşçuluq sənayesində yeni kəşf” adlı məqalə çap edildi. Lakin təəssüflər olsun ki, bu məqalə ilə aidiyyəti olan heç bir təşkilat maraqlanmadı.
Beş il keçdikdən sonra, 2018-ci ilin aprel ayının 26-da mən Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə bu haqda müraciət etdim. Nazirlik quş yumurtalarının inqubasiya edilmədən bir-iki saniyə vaxt ərzində mayalı olmasının müəyyən edilməsinin yerində yoxlayıb, nəticəsi haqqında məlumat verilməsini Tərtər rayonun o vaxtkı Kənd Təsərrüfatı İdarəsinə həvalə etdi. Həmin idarənin rəhbərliyi işçi qrupu yaradaraq, bu yeniliyi yerində yoxladı və doğru olduğunu təsdiq etdi. 4 may 2018-ci il tarixdə həm mənə, həm də Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə rəsmi məlumat göndərdilər. Xeyli vaxt keçdikdən sonra mənə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasından bildirdilər ki, bu yeniliklə bağlı Zoologiya İnistitutuna müraciət edim. Mən həmin İnstitutun direktoruna müraciət etdim. Direktor bu yeniliyin yoxlanıb şəhadətnamə verilməsinin onların səlahiyyətləri olmadığı haqqında rəsmi cavab göndərdi. Məktubda yeniliyin Azərbaycan Respublikası Əqli Mülkiyyət Agentliyinə aid olması bildirilirdi. Daha ətraflı »

Cəlil Məmmədquluzadə deyib ki, qələmin müqəddəs vəzifəsi xalqa xidmət etməkdir. Həqiqətən, yazı yazmaq möcüzədi, çünki insanın kim olduğunu oxucuya açıq-aydın bəyan edir.
Kollektivimizdə dəyərli yazıların müəllifi olan Elfuzə Vəliyevadan söz açmaq istəyirəm. O, bacarıqlı işçi olmaqla bərabər kollektivdə hamının dərin hörmətini qazanıb. Elfuzə xanım yaşından, xasiyyətindən asılı olmayaraq hər kəsə böyük qayğı göstərir.
Mən bu yazını yazmaqla doğma, sevimli müəlliməm haqqında ürək sözlərimi ifadə etməyə çalışacağam. İnsani keyfiyyətlərə məxsus olan bütün müsbət xüsusiyyətlər bu xanımın xarakterində cəmləşib. Çətin bir problemi həll etmək üçün onunla məsləhətləşəndə çox sakit bir tərzdə adamı dinləyir, dəyərli tövsiyyələr verir. Gənclərin irəli getməsində, müvəfəqiyyətlər qazanmasında əlindən gələni əsirgəmir, onlarda işə qarşı böyük maraq yaradır.
Mənimlə söhbət zamanı hər zaman qəzet işinin çox maraqlı və məsuliyyətli olduğundan danışıb. Daha ətraflı »

MÜƏMMALI QƏTL

Həzi Aslanov 1910-cu il yanvarın 22-də Lənkəran şəhərində anadan olub. 13 yaşında atasını itirən Həzi kərpic zavodunda fəhlə kimi işləməyə başlayıb. Sonra Zaqafqaziya hərbi hazırlıq məktəbinə göndərilib. 1924-1930-cu illərdə Bakı və Leninqrad hərbi məktəblərində oxuyub. Oranı bitirdikdən sonra Leninqrad süvari məktəbinə daxil olub. İki illik təhsildən sonra Kotovsk adına III Bessarabiya süvari diviziyasında vzvod komandiri kimi fəaliyyətə başlayıb.
Böyük Vətən müharibəsi illərində misilsiz şücaətlər göstərib. General-mayor hərbi rütbəsinə yüksəlib.
Stalinqraddan Baltik sahillərinədək döyüş yolu keçən Həzi Aslanov 24 yanvar 1945–ci ildə Latviyanın Priyekule yaxınlığında (Liepay rayonu) döyüş meydanından kənarda, komandirlərin döyüşü müşahidə məntəqəsinin yaxınlığında, 15 nəfərə yaxın iri rütbəli zabitin əhatəsində müəmmalı şəkildə uzaqdan açılan zenit qurğusunun atəşi ilə yaralanmış, 23 saat sağ qalmış, onu Moskvaya müalicəyə aparmaq üçün təyyarə göndərilsə də, həmin vaxt cəbhənin komandanı olmuş erməni Baqramyanın əmri ilə təyyarə işə salınmamış və Həzi Aslanov vəfat etmişdir. Daha ətraflı »

TƏRTƏR QƏDİM YAŞAYIŞ MƏSKƏNİDİR

Yaranma tarixi-27.01.1934-ci il. Ərazisi-960 kv.km. Əhalinin sayı-103,6 min nəfər (1 yanvar 2018-ci il.) Əhalinin sıxlığ 1 kvadratkilometrə 108 nəfər (1 yanvar 2018-ci il) Şəhərlərin sayı–2. Qəsəbələrin sayı-1. Kəndlərin sayı-74. Bələdiyyələrin sayı–25. İqtisadi rayon-Yuxarı Qarabağ. Tərtər rayonu ilə Bakı arasında olan məsafə -332 km.
Qarabağın səfalı guşələrindən olan Tərtər rayonu ən qədim yaşayış məskəni olub, dağ ilə aranın qovuşduğu ərazidə yerləşir. Son dərəcə gözəl və səfalı bir ərazidə yerləşən Tərtər barədə Aleksandr Düma demişdir: «Yalnız Tərtəri görməyənlər İsveçrəni görməkləri ilə qürrələnə bilərlər».
Tərtər Qərblə Şərq arasında karvan yolunun üstündə yerləşdiyinə görə bura ətraf məntəqlərdən sifariş və məktub göndərmək üçün çoxlu çaparlar gələrmiş. Məhz buna görə Tərtər keçmişdə Çaparxana adlanıb. Bəziləri isə rayonun keçmiş adının Çəpərxana olduğunu iddia edirlər. Bunu isə Tərtərin sıx meşələri, ağacdan çəkilmiş çəpərləri ilə bağlayırlar. Daha ətraflı »